امیر قلی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
حمید دهقانی - دانشیار گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
جان دوراک - استاد گروه اصلاح نباتات دانشگاه کالیفرنیا آمریکا

به منظور تعیین برخی شاخص های پایداری مرتبط با عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری، ۴۱ ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط نرمال و تنش شوری در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری واقع در استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفتند. شوری آب آبیاری در شرایط نرمال و تنش شوری به ترتیب ۲ و ۱۰ دسی زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از اختلاف معنی دار بین عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ­ها در شرایط نرمال و تنش شوری بود. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، ژنوتیپ های روشن و بومی یزد به ترتیب با متوسط عملکرد دانه ۳۷۹۱.۲۵ و ۳۷۶۴.۴۷ کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را در دو شرایط نرمال و تنش دارا بودند. برآورد ضریب همبستگی بین شاخص ها و میانگین عملکرد ژنوتیپ­ها در دو شرایط آزمایشی نشان داد که مناسب ترین شاخص ها برای گزینش ژنوتیپ های متحمل به تنش شوری، شاخص­های میانگین حسابی و هندسی بهره­وری و شاخص تحمل به تنش می باشند. نمودار سه بعدی ژنوتیپ­ها بر مبنای مقادیر این شاخص ها و عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش شوری نیز نشان داد که ژنوتیپ های روشن و بومی یزد از عملکرد دانه بالایی در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری برخوردار بودند و به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ­ها نسبت به تنش شوری انتخاب شدند.

تنش شوری, شاخص های تحمل, عملکرد دانه, گندم نان