مجتبی کردرستمی - دانشجوی دکتری، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
بابک ربیعی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سید حسن حسنی کومله - استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

در این مطالعه، بیان ژن های گلوتاتیون پراکسیداز (OsGpx) و پراکسی ردوکسین (OsPrx)، میزان H۲O۲ و میزان آنزیم گایاکول پراکسیداز (POD) در ارقام برنج بومی (حسنی و عنبربو) و اصلاح شده (خزر و نعمت) ایرانی در واکنش به شوری ۱۰۰ میلی مولار ارزیابی و با دو رقم شناخته شده و بین المللی متحمل (FL۴۷۸) و حساس (IR۲۹) به شوری به عنوان شاهدهای آزمایش مقایسه شدند. نتایج نشان داد که میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز (POD) در ارقام متحمل در ساعات ابتدایی تنش و در ارقام حساس در ساعات انتهایی تنش به حداکثر خود رسید، به طوری که تحت شرایط تنش شوری فعالیت این آنزیم در ارقام حساس نسبت به ارقام متحمل بیشتر بود. مطالعه بیان ژن گلوتاتین پراکسیداز نشان داد که بیشترین میزان بیان این ژن در ریشه ارقام متحمل در شش ساعت پس از اعمال تنش بود و سپس در زمانهای ۱۲، ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت پس از تنش، میزان بیان این ژن به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت. در مقابل، بیان این ژن در ارقام حساس با افزایش زمان تنش به تدریج افزایش پیدا کرد. مطالعه ژن پراکسی ردوکسین نشان داد که میزان بیان این ژن در ارقام متحمل در ساعات اولیه پس از اعمال تنش هیچ تغییری نکرد، اما در ساعت پایانی اعمال تنش (۷۲ ساعت) بیان این ژن به نحو چشم گیری افزایش یافت. در مقابل، الگوی ثابتی برای بیان این ژن در ارقام حساس مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که در ارقام متحمل، بین کاهش H۲O۲ و افزایش بیان ژن ها و آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز رابطه مستقیمی وجود داشت.

پراکسی ردوکسین, گایاکول پراکسیداز, گلوتاتین پراکسیداز, H۲O۲