عبدالمطلب نام آور - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
زهرا طهماسبی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
جواد عرفانی مقدم - استادیار، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
فواد فاتحی - استادیار، گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زینب یوسفی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
بتول زارعی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

تعیین سطح تنوع ژنتیکی و روابط بین ژنوتیپ­ها جهت شناسایی والدین مناسب برای اهداف اصلاحی مختلف ضروری است. در این تحقیق، روابط ژنتیکی ۵۵ نمونه از ژرم­پلاسم جو وحشی اسپونتانئوم (Hordeum spontaneum) متعلق به مناطق مختلف جهان با استفاده از ۱۴ جفت آغازگر ریزماهواره بررسی شد. در مجموع ۵۳ آلل با میانگین ۲/۵ آلل به ازای هر جفت آغازگر تکثیر شد. میانگین فراوانی آلل رایج ۵۱/۰ بود. میزان اطلاعات چند شکلی در دامنه ۳۷/۰ تا ۸۱/۰ با میانگین ۶۳/۰و تنوع ژنی یا هتروزیگوسیتی مورد انتظار در محدوده ۳۸/۰ تا ۸۲/۰ با میانگین ۶۴/۰ بود. نتایج حاصل از ارزیابی شاخص­های تنوع نشان داد که نشانگرهای Bmag۰۰۷، EBmac۰۷۰۱ و Bmac۱۳۴ مناسب­ترین نشانگرها برای تفکیک ژنوتیپ­ها بودند. تجزیه خوشه­ای با روش UPGMA بر اساس داده­های مولکولی، ژنوتیپ­ها را به شش گروه تقسیم کرد. ژنوتیپ­های موجود در هر یک از گروه­ها، عموما از یک منطقه جغرافیایی خاص جمع­آوری شده بودند. در تعدادی از نمونه­ها نیز تطابق بین توزیع جغرافیایی با گروه­بندی ژنوتیپ­ها مشاهده نشد. بر اساس نتایج، بیشترین شباهت را ژنوتیپ­های سوریه و اردن و کمترین شباهت را نمونه­های قزاقستان با این دو کشور داشتند. نتایج این تحقیق وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه در نمونه­های جو وحشی مورد مطالعه را نشان داد که با شناسایی ژن­های مفید، می­توان از آنها جهت اصلاح و بهبود ارقام زراعی استفاده کرد.

تجزیه خوشه ای, چندشکلی, هتروزیگوسیتی