عبدالرضا مظاهری - دانشگاه آزاد اسلامی

امام خمینی بر تقسیم بندی قیصری بر مراتب عالم اشکال کرده، آن را از لواحق ماهیت دانسته نه وجود و اسم رحمن را مقام بسط (ظهور) و اسم رحیم را مقام قبض (بطون) وجود آورده، اسم «الله» را جمع بسط و قبض دانسته، لذا مانند فلاسفه، اسم رحمن را رب عقل اول و اسم رحیم را رب نفس کلی نمی گیرد. جعل را متعلق به ماهیت می گیرد و در حضرت علمیه و غیر آن بین وجود و ماهیت فرقی قائل نمی شود. در بحث «شیئیت ثبوت» می گوید: عین ممکن هرگز بوی وجود به مشامش نمی رسد و وجود واحد شخصی اطلاقی است ولی به واسطه اسماء و صفات وصور اسماء متعدد می شود و اختلاف جواهر جنسیه را توسط جواهر فصلیه آورده نه با اعراض کلیه و در باره انواع حمد می گوید: حمد فعلی اظهار کمال محمود با عمل است و حمد خداوند را در آینه تفضیلی می داند و انواع حمد را ذاتا یکی می گیرد که فقط بر حسب تکثر اسماء و صفات مختلف می شوند.

وجود, ماهیت, اعیان ثابته, جوهر, عرض, اسم, حمد