رضا احمدی - گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک، اراک، ایران

به­ دلیل پیچیدگی ­های ذاتی زمین­ شناسی، محدودیت اطلاعات اکتشافی در دسترس، زمان­بر و مشکل بودن محاسبات مربوطه، مدل سازی داده ­های اکتشافی کانسارهای فلزی کم­عیار با استفاده از نرم­ افزارهای تخصصی قوی گریزناپذیر است. در این پژوهش ، مدل سازی ریاضی سه­ بعدی زمین ­شناسی، عیارسنجی و ذخیره کانسار مس نارباغی شمالی ساوه با استفاده از اطلاعات چاه ­نگار و عیارسنجی تعداد ۲۳ حلقه گمانه اکتشافی با مجموع متراژ حفاری ۲۴۲۵ متر با استفاده از قابلیت ­های نرم ­افزار RockWorks صورت گرفت. برای این منظور، واریوگرافی و تجزیه و تحلیل ساختار فضایی کانسار با استفاده از نرم ­افزار SGeMS انجام شد که بر اساس آن کانسار ناهمسان گرد بوده و شعاع ­های بیضوی تجسس (شعاع تاثیر در جهت های مختلف) برابر با ۵۰، ۱۳۰ و ۴۳۳ متر به دست آمد. مدل سازی داده­ های عیارسنجی و تخمین ذخیره کانسار با استفاده از روش ­های مختلف موجود در نرم­ افزار همانند بلوک­بندی از طریق منوی I-Data، تخمین ذخیره به­ روش مدل شبکه دوبعدی و انباشتگی دوبعدی برای شش رده عیار حد ۱۰۰۰،۱۵۰۰،۲۰۰۰،۲۵۰۰،۳۰۰۰ و ۳۵۰۰  گرم در تن نشان می ­دهد که در برخی موارد، نتایج روش­ های مختلف با یکدیگر بسیار متفاوت است. به طورکلی، برای تخمین ذخیره منطقه مورد بررسی، دقت روش بلوک­ بندی از طریق منوی I-Data و روش انباشتگی دوبعدی از دیگر روش­ های موجود در نرم ­افزار بیشتر است. در مجموع، با متوسط گیری از میزان ذخیره و عیار متوسط محاسبه شده توسط روش ­های تخمین ذخیره مورد استفاده، ذخیره کلی کانسار به­ ازای عیار حد ۱/۰ درصد (۱۰۰۰ گرم در تن) حدود ۵۰۰۰۰۰ تن با عیار متوسط ۸/۰ درصد برآورد شد. نتایج این پژوهش به ­ویژه نحوه انتخاب مولفه های گوناگون در بخش ­های مختلف نرم ­افزار، برای مدل سازی دیگر کانسارهای فلزی مشابه با کانسار مورد بررسی در کمان ماگمایی ارومیه- دختر، قابل تعمیم است.

کانسار مس نارباغی شمالی ساوه, مدل سازی زمین شناسی- اکتشافی, واریوگرافی, تخمین ذخیره, بلوک بندی, مدل شبکه دوبعدی, انباشتگی دوبعدی, Rockworks