شکل گیری، توسعه و سقوط شهر «شاپور خواست» بر اساس داده های باستان شناختی و متون تاریخی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 12، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JARCS-12-3_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 229
نویسندگان
دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
مطالعات باستانشناختی شهرهای کهن، نقش بسزایی در شناخت چگونگی شکلگیری، توسعه، سقوط و اضمحلال شهرها در ادوار مختلف تاریخی دارد. بنا به روایت مورخان و جغرافیدانان اوایل دوران اسلامی (منابع قرون ۳ تا ۸ ه.ق)، شهری بنام شاپور خواست در غرب ایران بر سر راه همدان به خوزستان وجود داشته است که در زمان شاپور اول ساسانی بنیان نهاده است. این شهر در دوران اسلامی ادامه حیات داده و به ویژه در قرن ۴ ه.ق به دلیل حضور خاندان محلی آلحسنویه و توجه ایشان به عمران و آبادانی منطقه، به اوج رونق و توسعه خود رسیده است. شهر شاپور خواست در قرون ۷ یا ۸ ه.ق متروک و در شمال غرب آن؛ شهر امروزی خرمآباد به فاصله اندک زمانی شکل گرفت. با گسترش خرمآباد امروزی، بقایای شاپور خواست زیر بافت شهری مدفون شده است. پژوهش حاضر بر اساس اطلاعات منابع مکتوب تاریخی و دادههای حاصل از شواهد باستانشناختی و میدانی را به منظور مطالعه چگونگی شکلگیری استقرار، توسعه و رونق و سرانجام سقوط و اضمحلال شهر شاپور خواست را موردمطالعه قرار داده است. نتایج نشان می دهد؛ هستهی اولیهی شهر در دوره اشکانی شکل گرفته است. این شهر با داشتن شرایط زیستمحیطی مناسب و قرار گرفتن بر سر راههای باستانی توسعه یافته و از شهرهای مهم منطقه در دوران اسلامی بوده است. در دوره ایلخانی شرایط اکولوژیکی و محیطی ازجمله مهم ترین عوامل متروک شدن شهر بوده اند.کلیدواژه ها
شکل گیری, شاپور خواست, توسعه, سقوط, دوران اسلامی, دوره ساسانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.