بررسی چگونگی ارتباطات فرهنگی بین ساکنان مرکز فلات ایران، زاگرس مرکزی، فارس و جنوب غرب ایران در هزاره پنجم ق.م

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 13، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JARCS-13-1_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 428
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پریسا نکوئی

دانش آموخته دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

روح الله یوسفی زشک

استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا، تهران، ایران.

چکیده

مرکز فلات ایران یکی از کانون های اصلی تحولات فرهنگی در هزاره­ های ششم، پنجم و چهارم ق.م به حساب می­ آید. داده ­های باستان شناختی چون سنت سفال­ سازی، بیانگر تعاملات فرهنگی این منطقه با دیگر بخش ­های ایران از شمال غرب تا جنوب زاگرس مرکزی و حاشیه­ های غربی مرکز فلات ایران در ربع چهارم هزاره پنجم ق.م است. تاکید مقاله حاضر بر تحلیل روابط درون و برون منطقه­ای در این مناطق فرهنگی بر اساس داده­ های سفالی است و نشان می­ دهد که تا چه اندازه ایران در طی نیمه دوم هزاره پنجم ق.م دستخوش تحولات عمده گردیده است. از این رو، در راستای شناخت سطح پیچیدگی اجتماعی و فرهنگی در طی مقطع زمانی فوق، نگارندگان چگونگی وجود این سفال­ ها را در محوطه ­های شاخص کاوش شده در گستره­ای از دشت ورامین و قم تا شرق استان های کردستان و زنجان و دشت ­های شرقی زاگرس مرکزی، ارزیابی و با یکدیگر مقایسه نموده­ اند. این پژوهش مشخص نموده که شباهت سفال­ های آلویی، با سفال دالما و گودین VII و تشابه سفال نخودی منقوش قره تپه قمرود با محوطه­ های مناطق فارس و جنوب غرب ایران، موجب تقویت نظریه وجود برهم­کنش ­های فرهنگی بین مناطق مذکور گردیده است. از آنجایی که جوامع مرکز فلات در این دوره بشدت دارای سازوکار و سازمان­دهی پیچیده درون منطقه­ ای خاص خود بوده­اند؛ و به خاطر عبور آن­ها از اقتصاد خودبسنده و نیاز به کالاهای استراتژیک همانند فلز مس که از جمله مهم ترین عوامل زمینه­ ساز ارتباطات و تعاملات فرهنگی بوده­ است؛ می­توان به شناخت نوینی از سطح میزان برهم­کنش­ های فرهنگی آن­ها در طی هزاره پنجم ق.م دست یافت.

کلیدواژه ها

نیمه دوم هزاره پنجم ق.م, حوزه های برهم کنش, سفال آلویی/دالما, گودین VII, فلز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.