بررسی تغییرات فرهنگی منطقه زرندیه از دوره مس و سنگ تا دوران اسلامی، بر اساس نتایج بررسی باستان شناختی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 13، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JARCS-13-1_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 211
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حنان بحرانی پور

دانش آموخته دکتری باستان شناسی، پژوهشکده باستان شناسی، تهران، ایران.

مژگان خان مرادی

استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

زرندیه در استان مرکزی و در حاشیه­ ی شمال غربی فلات مرکزی قرار دارد. این منطقه تا اواخر دهه­ ی ۱۳۸۰ خورشیدی از نظر پژوهش­ های باستان­شناختی منطقه ­ای تقریبا کم ­شناخته بود. در سال۱۳۸۷ بررسی این شهرستان با هدف شناسایی مکان­ های باستانی، شناسایی عوامل تاثیرگذار در شکل­گیری استقرارها و برهمکنش­ های فرهنگی با مناطق هم­جوار صورت گرفت. تعداد، نوع و وسعت محوطه ­ها، ارتباط زمانی و مکانی بین استقرارها، بسط و گسست استقرارها در دوران مختلف از جمله پرسش های بنیادین این برنامه­ی میدانی بود. در نتیجه­ی این بررسی که هم دشت و هم مناطق کوهستانی را در بر می­ گرفت، ۹۹ اثر تاریخی که به دوره­ی مس و سنگ تا دوران اسلامی متاخر قابل تاریخ گذاری هستند، شناسایی گردید. این آثار شامل محوطه ­های بزرگ، تپه، مسجد، امامزاده، پل، آب انبار، یخچال، کاروانسرا، قلعه، حمام و کبوترخانه است که هم در دشت زرندیه و هم در دامنه­ های کوه خرقان کشف شدند. قدمت کهن­ترین استقرارهای شناسایی شده به دوره­ی مس و سنگ می­رسد. محوطه­ هایی از دوران مفرغ و آهن نیز شناسایی گردید. در دوران تاریخی تعداد محوطه ­ها کاهش می­یابد. با این حال بیشترین فراوانی آثار به دوران اسلامی تعلق دارد. در دوران اسلامی با ایجاد شهر و روستاهای بزرگ و کوچک و همچنین با ساخت بناهای مختلف با کاربری­ های متفاوت مواجه هستیم. بررسی صورت گرفته نشان می­ دهد که آثار شناسایی شده عمدتا در دشت شکل گرفته­ اند. 

کلیدواژه ها

زرندیه, استقرار, بررسی باستان شناختی, فلات مرکزی, استان مرکزی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.