غلامعباس فلاح قالهری - استادیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
حمزه احمدی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی کشاورزی، گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری

ارزیابی مراحل فنولوژی و انباشت سرمایی و گرمایی درختان میوه براساس شرایط اقلیمی حائز اهمیت است. در مطالعه حاضر زمان رخداد و آستانههای دمایی مراحل فنولوژی درخت سیب تابستانه در مقیاس BBCH به صورت میدانی مشخص شد. سپس، با استفاده از آمار دمای ساعتی و روزانه، انباشت سرمایی منطقه براساس کاربست مدل های ساعات سرمایی، یوتا، و دینامیکی و انباشت گرمایی براساس کاربست مدل های درجه روزهای رشد موثر و فعال، و اندرسون و ریچاردسون تعیین شد. نتایج نشان داد که در درخت سیب تابستانه هفت مرحله فنولوژی با طول فصل رشد ۱۳۲روزه رخ میدهد. انباشت سرمایی منطقه براساس مدل CH ۱۰۴۱ ساعت، براساس مدل یوتا ۱۷۱۶ واحد سرمایی، و براساس مدل دینامیکی ۷۶ سهم سرمایی مشخص شد. بیشترین انباشت سرمایی در ماه های دسامبر، ژانویه، و فوریه رخ میدهد. براساس مدل های درجه رشد موثر و فعال به ترتیب ۲۲۲۳ و ۳۰۲۶ درجه روز و براساس مدل اندرسون و ریچاردسون به ترتیب ۷۲۰۳ و ۱۲۰۸۶ درجه ساعت رشد (GDH) رخ میدهد. کفایت انباشت سرمایی منطقه برای واریتههای زودرس مناسب است؛ اما برای واریتههای دیررس محدودیت دارد. روند تغییرات افزایشی معنیدار در دماهای ساعتی ایام سرد، به خصوص دماهای کمینه شبانه، مشاهده شد؛ این شرایط کاهش انباشت سرمایی و ظهور زودهنگام گل دهی و افزایش خطر سرما و یخبندان را همراه خواهد داشت.

انباشت سرمایی, انباشت گرمایی, درجه ساعتهای رشد, فنولوژی