تحلیل عوامل موثر بر پویش های ژئوپلیتیک قطر و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره: 3، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_PSIW-3-12_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 160
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین ربیعی

استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی

جهانگیر حیدری

دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی/ دبیر آموزش و پرورش

چکیده

عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیک، از نظر تاریخی همواره نقش محرک و ترغیب ­کننده­ای برای سیاست مداران، فرمان روایان و راهبردپردازان داشته است؛ کشورهای مختلف دنیا با بهره­گیری از ظرفیت­های جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک خود، سعی در حفظ ثبات و ارتقاء جایگاه خود در مناسبات ژئوپلیتیک منطقه­ای و جهانی دارند. اتخاذ چنین رویکردهایی در سیاست خارجی همواره موجب تقابل و تعارض کشورهای یک منطقه می­شود، این بدین خاطر است که بازیگران منطقه­ای ممکن است برداشت­های متفاوتی از امنیت و منافع داشته باشند. در بین کشورهای منطقه­ی خلیج فارس، قطر از جمله کشورهایی است که در جریان تحولات منطقه­ای، کنش و پویش­هایی ژئوپلیتیک داشته که فراتر از واقعیت­های جغرافیای سیاسی این کشور است؛ چرا که در سنخ­شناسی و سلسله مراتب کشورها و قدرت­ها در ساختار هرم قدرت جهانی، این کشور در زمره­ی قدرت­­های محلی جای می­گیرد. حال آن که با وجود داشتن وسعت و جمعیت کم، قرارگرفتن در بین دو قدرت منطقه­ای، پیشینه تاریخی اندک، درگیری و اختلاف سرزمینی با همسایگان، نظام سیاسی موروثی و فقدان عمق سرزمینی، توانسته است در سیاست­ خارجی، در سطوح منطقه­ای و فرامنطقه­ای کنش­هایی فراتر از واقعیت­های خود را به نمایش گذارد. این مقاله در پی فهم و تحلیل چرایی و چگونگی این کنش­های فرامنطقه­ای و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران است و در این راستا عوامل، راهبردها و اهداف این کشور را مورد واکاوی و بازنمایی قرار داده است. به نظر می­رسد راهکارها و پویش­های برخاسته از موقعیت ژئوپلیتیک این کشور از قبیل: توسل به دیپلماسی میانجی­گری، استفاده از راهبردهای اقتصاد سیاسی بین­المللی، در پیش گرفتن دیپلماسی رسانه­ای، ورزشی، مذهبی، تنش زدایی با کشورهای همسایه و حل وفصل اختلافات سرزمینی و نیز میزبانی از کنفرانس­های علمی و سیاسی از عوامل بسترساز گسترش نفوذ این کشور محسوب می گردند، چنین گسترش حوزه­ی نفوذی از پتانسیل تهدیدآفرینی برای امنیت ملی ایران برخوردار است.

کلیدواژه ها

خلیج فارس, ژئوپلیتیک منطقه ای, قدرت منطقه ای, قطر, امنیت ملی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.