علی صباغیان - عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

     این مقاله درصدد بررسی این موضوع است که چرا کشورهای اروپایی که پس از جنگ جهانی دوم به دلیل نیاز به نیروی کار برای بازسازی خود و فراهم کردن بستر مناسب برای جذب تعداد زیادی کارگر از کشورهای افریقایی و آسیایی، به ویژه از جوامع اسلامی، سیاست چندفرهنگی را برای کنار آمدن با تفاوت های فرهنگی این مهاجران اتخاذ کرده بودند، اکنون شکست این سیاست را اعلام کرده اند؟ بررسی های این مقاله نشان می دهد که عواملی همچون پررنگ شدن ابعاد فرهنگی و اجتماعی مهاجران مسلمان در زندگی سیاسی و اجتماعی کشورهای اروپایی، گسترش دامنه بیداری اسلامی در جوامع مبدا این مهاجران، موج جدید هویت خواهی و تقید مهاجران مسلمان به ارزش های جوامع بومی و اسلامی خود، حوادث ۱۱ سپتامبر، برخی رویدادهای تروریستی در اروپا و گسترش موج اسلام هراسی در جوامع غربی، روند چندفرهنگ گرایی و سیاست های چندفرهنگی کشورهای اروپایی را دچار تغییر کرد که درنتیجه آن رهبران اروپایی، درنهایت شکست این سیاست ها را رسما اعلام کردند. شکست روند چندفرهنگی نیز به جایگزین هایی همچون سیاست ادغام و همگون سازی، سیاست ترویج اسلام اروپایی، سیاست طرد و جداسازی و سیاست مقابله با مهاجرت های جدید و اخراج مهاجران مسلمانان از کشورهای اروپایی منجر شد که محدودیت های زیادی برای زندگی اجتماعی مسلمانان ساکن در این کشورها به بار آورده است.

چندفرهنگ گرایی, سیاست چندفرهنگی, اروپا, مسلمانان