آتیه جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر،
بهنام کامکار - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علیرضا صفاهانی لنگرودی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر،
ابراهیم هزارجریبی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

به منظور تعیین اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی 6 رقم سویا آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان به اجرا در آمد. این آزمایش به صورت اسپیلت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سه تاریخ کاشت ( 19 اردیبهشت، 11 خرداد و 2 تیر) در کرتهای اصلی و 6 ژنوتیپ (ویلیامز، D.P.X ، سحر، Davis*wiliams ، Hobbit*TN5.54 و wiliams*essex در کرتهای فرعی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف ساقه اصلی، تعداد غلاف شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف ساقه اصلی، تعداد دانه در غلاف شاخه فرعی، وزن 100 دانه و عملکرد دانه در تیمارهای آزمایشی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت در صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف ساقه اصلی ، تعداد دانه در غلاف ساقه اصلی، تعداد دانه در غلاف شاخه فرعی، وزن 100 دانه و عملکرد دانه معنی دار بود و بر صفت تعداد غلاف شاخه فرعی غیر معنیدار بود. همچنین اثر ژنوتیپ بر روی کلیه صفات به جزء تعداد غلاف ساقه اصلی معنیدار بود. وجود دماهای خنکتر در تاریخ کشت اول آزمایش نسبت به تاریخ کشت آخر، باعث افزایش معنیدار عملکرد، تعداد غلاف و وزن هزاردانه گردید. وجود تنش گرمایی در موقع گلدهی سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه در تاریخ کشت سوم نسبت به دو تاریخ کشت زودتر گردید. مقایسات میانگین نشان داد که بین دو تاریخ کاشت 19 اردیبهشت و 11 خرداد اختلاف آماری معنیداری از نظر عملکرد دانه وجود ندارد. با توجه به نتایج آزمایش ژنوتیپهای wiliams*essex و DPX جهت کشت در نیمه دوم اردیبهشت ماه در منطقه توصیه میگردند

سویا، تاریخ کاشت، ژنوتیپ، عملکرد دانه و اجزای عملکرد