بررسی تنوع مورفولوژیکی جمعیت های مختلف گیاه دارویی چای کوهی بر اساس روش های آماری چند متغیره
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 13، شماره: 39
- کد COI اختصاصی: JR_JCB-13-39_017
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 504
نویسندگان
Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Miyaneh Branch, Miyaneh, Iran.
Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Miyaneh Branch, Miyaneh, Iran.
Department of Agronomy and plant breeding, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, ۵۳۷۱۴-۱۶۱, Tabriz, Iran
Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Miyaneh Branch, Miyaneh, Iran.
Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Miyaneh Branch, Miyaneh, Iran.
چکیده
چای کوهی با نام علمی Stachys lavandulifolia از جمله گیاهان دارویی است که دارای پراکنش زیادی در ایران بوده و همچنین دارای خواص دارویی فراوان می باشد. مطالعات کمی در خصوص بررسی تنوع بین جمعیتهای مختلف چای کوهی صورت گرفته است. بنابراین ارزیابی تنوع بین جمعیت های این گونه در راستای اهلی سازی آن امری ضروری است. بدین منظور مطالعه ای روی ۲۶ جمعیت چای کوهی در منطقه شمال غرب از پنج استان (آذربایجان شرقی، اذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و همدان) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۹۸صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین جمعیتهای مختلف مورد مطالعه بر اساس صفات ارتفاع بوته، وزنتر و خشک بوته، طول و قطر گل و وزن تر گل در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین میزان وزن تر گل در جمعیت P۳ به میزان ۱/۳۲ گرم مشاهده شد. در مقابل کمترین میزان وزن تر گل مربوط به جمعیت P۱ به میزان ۰/۳۲ گرم بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس مشاهده شد که صفات وزن خشک گل، طول و عرض برگ و تعداد برگ در سطح احتمال یک درصد و صفات وزن تر و خشک برگ در سطح احتمال پنج درصد معنیدار بودند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین و کمترین میزان صفت وزن خشک گل به ترتیب مربوط به جمعیتهای P۳ و P۱ به میزان ۰/۶۴ و ۰/۱۳ گرم بود. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشهای نشان داد که ۲۶ جمعیت چای کوهی مورد مطالعه به پنج گروه مجزا از هم تفکیک شدند. مقایسه میانگین بین گروههای حاصل از تجزیه خوشهای نشان داد که بیشترین میزان صفت وزن تر گل مربوط به گروه سوم به میزان ۰/۹۶ گرم بود. نتایج حاصل از تجزیه به مولفههای اصلی نشان داد که تعداد چهار مولفه دارای مقدار ویژه بالاتر از یک بودند و در مجموع ۲۹/۸۴ درصد از واریانس کل را به خود اختصاص دادند. تجزیه به مولفه های صفات مورفولوژیک در اکثر موارد نتایج تجزیه خوشه ای را تایید نمود. در مولفه اول صفات ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک گل، عرض برگ، تعداد برگ و وزن تر و خشک برگ، و مولفه دوم مربوط به طول گل، مولفه سوم تعداد برگ و مولفه چهارم قطر گل بیشترین میزان بار عامل دارا بودند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه همبستگی مشاهده شد که صفت وزن خشک برگ با صفات وزن خشک بوته (۰/۴۹)، وزن خشک گل (۰/۴۷)، طول برگ (۰/۵۱) و وزن تر برگ (۰/۶۵) همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. به طور کلی نتایج بیانگر آن بود که بین جمعیتها تنوع بسیار بالایی وجود دارد و این تنوع میتواند به خاطر شرایط رویشگاه یا ژنتیک جمعیتها باشد.کلیدواژه ها
Biplot, Cluster analysis, Correlation, Medicinal plants, Number of flowers, Population, بای پلات, تجزیه خوشه ای, گیاهان دارویی, مورفولوژیک, همبستگیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.