زهرا عابدی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
حمید نجفی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
مصطفی عمادی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
نادعلی باقری - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

     به منظور گزینش ژنوتیپ های سویا تحت تاثیر مقادیر مختلف سولفور، ۳۰ ژنوتیپ سویا در سه سطح سولفور (شاهد، ۵ و ۱۰ گرم بر کیلوگرم خاک مورد بررسی، غلظت سولفور ۹۸ درصد بود که به صورت ۰، ۰/۱ و ۰/۲ درصد از خاک ارزیابی شده اضافه شد) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت گلدانی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۵ در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا گردید. صفات بررسی شده شامل ارتفاع شاخه اصلی، ارتفاع اولین شاخه فرعی، تعداد غلاف شاخه اصلی، تعداد غلاف شاخه فرعی، وزن صد دانه، محتوای کلروفیل کل، محتوای کلروفیل a، محتوای کلروفیل b، محتوای کارتنوئید، میزان سولفور در بخش هوایی، درصد روغن، درصد پروتئین و عملکرد دانه تک بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که کاربرد سولفور تاثیر معنی داری در سطح احتمال ۰/۰۱ بر صفات مورد بررسی داشته است. براساس نتایج مقایسات میانگین، بیشترین میزان روغن و پروتئین به ترتیب در ژنوتیپ های دیر و ویلیامز در سطح سوم سولفور بدست آمد. بیشترین و کمترین وزن دانه به ترتیب در ژنوتیپ های هیل و واباش در سطح دوم سولفور مشاهده شد. در کل کاربرد سولفور موجب بهبود صفات مورد بررسی گردید. تجزیه خوشه ای به روش Ward، ۳۰ ژنوتیپ را در دو گروه مجزا دسته بندی نمود. همچنین گروه بندی ژنوتیپ ها با تجزیه به مولفه های اصلی و رسم بای پلات ها نیز صورت گرفت. با توجه به نتایج گروه بندی ها و درجه اهمیت صفات ژنوتیپ های گروه اول که از نظر صفات مورد بررسی میانگین بالایی داشتند، گزینش شدند. لذا می توان از این ژنوتیپ ها برای گزینش ژنوتیپ های پر محصول و صفات زراعی مطلوب که توانایی جذب سولفور بیشتری داشتند، در برنامه های اصلاحی آتی استفاده کرد.

Biplot, Cluster analysis, Eigen vector, Principal components, Soybean, بای پلات, تجزیه خوشه ای, سویا, مقدار ویژه, مولفه های اصلی