نرگس ابوالحسنی - کارشناسی ارشد معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
عیسی حجت - استاد گروه معماری، دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران، تهران

امروزه با سرعت گرفتن رشد علم و فناوری ها، الگوی بهره برداری و به تبع آن طراحی همه فضاهای فیزیکی دستخوش تغییر شده است. پیچیده شدن لایه های مختلف حاصل از تحولات فناوری های علمی و پژوهشی مربوط به آزمایشگاه ها - تحولات فیزیکی، کالبدی- با تغییرات اساسی و رویکردی به شیوه های آموزش و پژوهش -تحولات برنامه ای- در سالهای اخیر، لزوم آشنایی عمیق طراحان این دست فضاها و همگامی با این تحولات را می طلبد. علاوه بر این، پدید آمدن نسل جدیدی از آزمایشگاه ها در دهه اخیر (مانند آزمایشگاه های اتوماتیک، هوشمند و مجازی) بر اهمیت این موضوع برای ورود سریع وجدی طراحان بیش از پیش افزوده است. مقاله پیش رو با تکیه بر رویکردهای متاخر تئوری آموزشی و روشهای پژوهش نوین که با نگاه جامع به یادگیری و رویکرد ساختارگرا و فناوری دیجیتال سرچشمه گرفته به بررسی مدل های جدیدی از طراحی فضاهای آزمایشگاهی در حال ظهور می پردازد. مدلهایی که همه با هدف پاسخگویی به نیازهای فعلی و توانایی پاسخگویی به نیازهای آینده با رویکردهای سازگاری، انعطاف پذیری و پایداری مطرح شده اند. این مدل ها توجه کارفرمایان و طراحان بزرگ فضاهای آزمایشی، پژوهشی امروز دنیا را به خود معطوف کرده و تا امروز دستاوردهای بزرگی چه در حوزه ساخت و چه بازسازی این دست فضاها به همراه داشته اند.

طراحی معماری فضاهای پژوهشی و آزمایشگاهی، فناوریهای نوین در معماری، آزمایشگاه های هوشمند، آزمایشگاه های مجازی، Research Laboratory, ۲۱st century Labs