شاخصه های نثر دینی آثار فارسی مجلسی

با روی کار آمدن حکومت صفوی به عنوان مهمترین حکومت شیعی ایرانی، فضای فکری و فرهنگی ایران به کلی متحول شد. شاهان صفوی که عمدتا در کنار جایگاه سیاسی، خود را رهبر دینی نیز می دانستند در گسترش اندیشه تشیع بسیار کوشیدند و گاه کار را به افراط کشاندند. بروز این تلاش را می توان در جای جای آثار علمی این دوره نیز یافت؛ بررسی آثار فارسی علامه مجلسی به عنوان اصلی ترین چهره دینی این دوره از دریچه سبک شناسی به روشنی گویای این امر است. مولفان در رویکرد سبک شناسانه به آثار فارسی مجلسی به نتایجی دست یافته اند. سطح فکری: بسیاری از مفاهیم مطرح شده در میان فرق اسلامی مانند حسن و قبح افعال، رویت خدا، جبر و اختیار و... نیز با نگاهی شیعی در آثار مجلسی دیده می شود. سطح زبانی: با توجه به اقتضای حال مخاطب عامی، مجلسی غالبا زبانی ساده و گاه عامیانه را بر می گزیند. کاربرد فراوان صرف و نحو عربی حکایت از نفوذ بیش از پیش زبان عربی در فارسی دارد. سطح ادبی: بر خلاف پیچیدگیهای لفظی رایج عصر صفوی، مجلسی آگاهانه و با توجه به موضوع آثار خود زبانی خالی از آرایه های ادبی برمی گزیند؛ بسامد کم کاربرد صنایع لفظی و معنوی گواهی بر این مدعا می باشد.

کلیدواژه ها:

مجلسی ، تشیع ، رویت خدا ، جبر و اختیار ، حسن و قبح ، ویژگیهای زبانی و بلاغی