پژوهشی درباره هنر قرآن نگاری چین از قرن شانزدهم تا پایان قرن هجدهم میلادی
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه هنر و تمدن شرق، دوره: 9، شماره: 33
- کد COI اختصاصی: JR_ACO-9-33_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 225
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ هنر جهان اسلام، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
چکیده
خوشنویسی همواره والاترین هنر در بین هنرهای اسلامی تلقی می شود، این اهمیت از خوانا و زیبانوشتن آیات قرآنی به عنوان کلام الهی و معجزه دین مبین اسلام حاصل شده است و می توان این هنر را هنر خاص جهان اسلام نامید، همچون سایر هنرها که در اثر گسترش دین اسلام به قلمروهای دیگر وارد شدند و با عناصر بومی و هنرهای باستانی جغرافیای مقصد درآمیختند و شکل و فرم جدید به خود گرفتند، هنر خوشنویسی اسلامی نیز با ورود به مناطق مختلف علی رغم ثابت بودن الفبای عربی، فرمهای جدید و متنوعی پیدا کرد، کما اینکه انواع مختلف خط کوفی به عنوان خط اولیه الفبای عربی، نام جغرافیاهای مختلفی چون خط کوفی مدنی، کوفی مکی، کوفی مشرقی، کوفی مغربی و ... به خود گرفتهاند. خوشنویسی اسلامی در چین به عنوان کشوری با بافت غیر اسلامی و زمینه مذهبی بودایی، در ترکیب با فرهنگ و هنرهای باستانی و دین جاری در این سرزمین، دستخوش تغییراتی شد و فرم گرافیکی متفاوت به خود گرفت و تحت عنوان خط صینی نام نهاده شد که با خطوط رایج در جهان اسلام متفاوت است. خط صینی در موضوعات مختلفی چون قرآنها، کتیبههای مساجد، اشیاء کاربردی و سنگ قبرها ظهور پیدا کرده است. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی در بررسی خوشنویسی و تزئینات استفاده شده است. در این پژوهش به قرآنهای کتابت شده در کشور چین که به عنوان مهمترین تجلی گاه خط صینی که همانا کلام خداوند است پرداخته شده تا به این پرسشها پاسخ دهد: خوشنویسی آیات قرآنی، در قرآنهای چینی به لحاظ شیوه نگارش دارای چه ویژگی فرمی متمایزی است؟ در تزئین و تذهیب صفحات قرآنهای چینی، چه عناصری به چشم میخورد؟ و خط صینی به کارگرفته شده در کتابت قرآنهای چینی، ریشه در کدام قلم دارد؟ نتایج حاصله حاکی از آن است که خوشنویسی قرآنهای چینی از ترکیب خط عربی با حرکات قلم مو و پیچ و تابهای ضربآهنگهای موجود در خوشنویسی چینی، فرمی منحصربهفرد یافته است. در تذهیب قرآنها و تزئین صفحات، از نمادهای رایج در آئین بودایی، نقوش باستانی و همچنین اشیای کاربردی در فرهنگ و هنر چین، رنگهای درخشان و گل و گیاهان رایج و نمادین این سرزمین استفاده شده است، همچنین خط صینی بهکار رفته در قرآنهای چینی ریشه در قلم محقق دارد.کلیدواژه ها
خوشنویسی اسلامی, خط صینی, خط عربی- چینی, تذهیب, هنر اسلامیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.