آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب؛ آمایش منابع به جای آمایش فعالیت ها (مطالعه موردی: حوضه آبریز خزر)

زمینه و هدف: حوضه آبریز خزر یکی از شش حوضه اصلی کشور است که به دلیل رشد و توسعه فعالیت های انسانی طی دهه های گذشته ناشی از توسعه برنامه های آمایش سرزمین موجب تغییرات شدید پوشش زمین در این حوضه شده است که این موضوع خود موجب ایجاد تاثیرات نامطلوبی بر روی منابع آب در این حوضه شده است. روش بررسی: در این مقاله برای بررسی تاثیر آمایش سرزمین بر روی منابع آب در قالب تغییرات پوشش زمین، ابتدا به بررسی تغییرات پوشش زمین در زیر حوضه های خزری می پردازیم و در مرحله بعد عوامل فشار بر منابع آب توسط روش FANP امتیازدهی، در نرم افزار IDRISI نقشه سازی و در نرم Arc GIS روی هم اندازی شده و وضعیت مدیریت منابع آب در هر زیر حوضه خزری مشخص می شود. در نهایت و توسط نرم افزار Excel رگرسیون و ارتباط بین تغییرات پوشش زمین ناشی از آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب در حوضه خزر مشخص خواهد شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد که در فاصله بین سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲، زیرحوضه تالش با ۹۱/۲۸ درصد بیشترین و زیرحوضه سفیدرود با ۱۸/۸ درصد کمترین میزان تغییرات را در بین زیرحوضه های خزری داشتند. هم چنین امتیازدهی نهایی مدیریت منابع آب در زیرحوضه های خزری نشان می دهد که زیرحوضه ارس با ۴۹۹۶۱۷/۰ امتیاز بیشترین و زیرحوضه هراز قره سو با ۱۵۸۶۲۷/۰ امتیاز کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. از طرفی نتایج تعیین وابستگی تغییرات پوشش زمین ناشی از آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب در زیرحوضه های خزری مشخص می کند که R-Squerd این وابستگی برابر با ۶۴۵/۰ می باشد که نشان از وابستگی نسبتا بالایی در این زمینه است.  

کلیدواژه ها:

آمایش سرزمین ، تغییرات پوشش زمین ، مدیریت منابع آب ، حوضه خزر