ارزیابی و رتبه بندی مخاطره فلزات سنگین در رسوبات معدن مس سرچشمه با استفاه از روش های FDAHP و ELECTRE
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 18، شماره: 5
- کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-18-5_020
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 292
نویسندگان
(مسوول مکاتبات): استادیار پژوهشکده فرآوری مواد معدنی، جهاد دانشگاهی تربیت مدرس، تهران، ایران.
دانشجوی دکتری مهندسی اکتشاف معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.
استادیار گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
دانشیار دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین به دلیل پایداری، تجزیه ناپذیری و مشکلات دسترسپذیری زیستی، از آلایندههای مهم و خطرناک محیطزیست به شمار میروند. رسوبات معدن مس سرچشمه ایران، حاوی غلظتهای بالایی از این آلایندهها میباشد. هدف اول این پژوهش، ارزیابی مخاطره زیست محیطی فلزات سنگین این رسوبات با تعیین شاخص ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، شاخص غنیشدگی و شاخص زمینانباشتگی و هدف دوم، رتبهبندی این فلزات بر اساس میزان بحرانیت با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند شاخصه است. روش بررسی: در این تحقیق، ابتدا با تعیین شاخصهای ارزیابی مخاطره به بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین (Co، Cu، Mo، Zn، Cr، Mn، Ni، Pb، Ti و Fe) در رسوبات معدن مس سرچشمه منتهی به سد باطله پرداخته شده است. در ادامه، با جمع آوری نظرات خبرگان در خصوص میزان اهمیت نسبی هر کدام از شاخصهای یاد شده و تعیین وزن نهایی شاخصها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی، رتبهبندی و خوشهبندی فلزات سنگین رسوبات در منطقه مورد مطالعه، با استفاده از روش الکتر صورت گرفته است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج سنجش شاخصهای ارزیابی مخاطره، شدت آلودگی منطقه به فلزات سنگین، به صورتZn> Cu> Fe> Mo> Pb > Mn> Cr میباشد و کلیه فلزات رسوبات به جز مس، روی و آهن تقریبا در محدوده غیرآلوده قرار داشتند. همچنین بر اساس نتایج رتبه بندی، مخاطرههای ۱۰ گانه در ۷ دسته خوشهبندی شدند، بهطوری که مس، آهن و روی به ترتیب بالاترین میزان آلایندگی و بحرانیت مخاطره را در بین فلزات سنگین رسوبات مورد مطالعه داشتند.کلیدواژه ها
فلزات سنگین, ارزیابی و رتبه بندی مخاطره, فرایند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی, روش الکتر, معدن مس سرچشمهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.