فاطمه احمدی پور - (مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
نادر بهرامی فر - استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس واحد نور، مازندران، ایران.
سید محمود قاسمپوری - استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس واحد نور، مازندران، ایران.

زمینه و هدف: رفتار فلزات در خاک­ها مثل تحرک و دسترسی زیستی، براساس مجموع غلظت فلزات سنگین، قابل پیش بینی نمی­باشد. جذب و سمیت فلزات به فرم شیمیایی فلزات، وابسته می­باشد بنابراین بررسی تحرک و دسترسی زیستی فلزات سنگین موجود در خاک برای مطالعات زیست محیطی از اهمیت زیاد برخوردار می­باشد.  روش بررسی: در این تحقیق با استفاده از تکنیک استخراج ترتیبی  BCRاصلاحی، فرم­های مختلف فلز مس در خاک­ مزارع برنج آبیاری شده با فاضلاب شهرک صنعتی آمل تعیین شدند. آنالیز نمونه­ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی GBC مدل Sens AA انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که فرم باقیمانده و فرم قابل حل در اسید-تبادلی-کربنات به ترتیب بیشترین و کمترین میزان (۱۷/۷۷ و ۲/۷) را تشکیل می­دهند. همچنین ضریب تحرک و درصد بازیابی به ترتیب ۳۹/۲ و ۶/۹۶ بدست آمد. نتیجه گیری: تحرک و دسترسی زیستی فلز مس در خاک شالیزارهای این منطقه پایین است. بنابراین احتمال آلودگی این فلز در منطقه پایین است.

خاک, فاضلاب, تحرک, دسترسی زیستی, استخراج ترتیبی