تحلیل وابستگی تغییرات کاربری اراضی شهرستان مشهد با پارامترهای توپوگرافی در محیط GIS

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 19، شماره: 5
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-19-5_026
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 213
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی غلامعلی فرد

استادیار، گروه محیط زیست (گرایش ارزیابی و آمایش سرزمین)، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

ایمان فاتحی

کارشناس ارشد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

حامد بیدل

کارشناس ارشد / گروه ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

بهاره غفوری

کارشناس ارشد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: پایش تغییرات سطح زمین در طی زمان برای درک کنش­های متقابل بین انسان و پدیده­های طبیعی به منظور تصمیم­گیری بهینه درباره مدیریت سرزمین از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، تغییرات کاربری سرزمین شهرستان مشهد و وابستگی این تغییرات به شرایط توپوگرافی با استفاده از تصاویر ماهواره­ای سال­های ۱۹۸۷، ۲۰۰۱ و ۲۰۱۴ ماهواره لندست بررسی گردیده است. روش بررسی: بدین منظور ابتدا کاربری­ سرزمین با روش تفسیر بصری به شش کلاس اراضی بایر، دیم­، جنگل، کشت آبی، مرتع و شهر طبقه بندی شد. در نهایت ارتباط میان تغییرات کاربری سرزمین با مولفه­های توپوگرافی (ارتفاع، شیب و جهت) مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که در طی دوره مطالعه مساحت کاربری­های شهر، جنگل و اراضی بایر افزایش یافته و سطح کاربری­های دیم­زار، کشت آبی و مراتع کاهش یافته­است. بیشترین تغییر کاربری از کشاورزی آبی به اراضی دیم زار، به میزان ۷۵/۳۷۷۰۲ هکتار بوده است. شهر مشهد نیز در طی این دوره زمانی ۲۷ ساله ۱۶۷۵۴ هکتار گسترش یافته که بیشترین رشد آن در پهنه هایی با ارتفاع ۶۰۰ تا ۱۸۰۰ متر، شیب ۸ تا ۱۲ درصد و جهت­های شمالی و شرقی رخ داده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می­تواند ابزار مناسبی جهت پیش بینی و مدیریت مناطق مستعد تغییر کاربری فراهم آورده و چشم­انداز مناسبی برای برنامه­ریزان و تصمیم گیران جهت برنامه ریزی و مدیریت کاربری سرزمین و طرح های توسعه آتی ایجاد نماید.  

کلیدواژه ها

تغییر کاربری سرزمین, کاربری سرزمین, مولفه های توپوگرافی, سامانه اطلاعات جغرافیایی, مشهد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.