بررسی شرایط اکولوژیک بسترهای گلی با استفاده از جوامع ماکروبنتوز در منطقه سجافی خلیج فارس

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 21، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-21-3_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 231
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد صادق صبا

رییس اداره محیط زیست دریایی، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان (مسوول مکاتبات)

سید محمدباقر نبوی

دانشیارگروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

ابراهیم رجب زاده قطرمی

استادیار گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

غلامرضا سبزقبایی

استادیارگروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران

سولماز دشتی

استادیارگروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

صغری رستمی

رییس اداره امور آزمایشگاه ها، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان

چکیده

زمینه و هدف: پهنه­های آبی، قسمت اعظم سطح کره زمین را پوشانده­اند و بسترشان نیز زیستگاهی بسیار متنوع را برای آبزیان فراهم می­نمایند. از آن­جا که جوامع بنتوزی تیپ خاصی از بستر را به عنوان زیستگاه خود انتخاب می­کنند، مطالعه رسوبات بستر و موجودات زیست­کننده در آن­ها می­تواند ما را در ارزیابی­های زیست­محیطی یاری دهد. این تحقیق به منظور بررسی شرایط اکولوژیک بسترهای گلی با استفاده از جوامع ماکروبنتوز در منطقه سجافی خلیج­فارس انجام گردید. روش بررسی: نمونه­برداری از منطقه مورد مطالعه در پاییز سال ۱۳۸۸ و  با ۳ تکرار در هر ایستگاه جهت آنالیز دانه­بندی و تعیین درصد مواد آلی رسوبات انجام شد و شناسایی موجودات ماکروبنتوز و سنجش عوامل فیزیکی شیمیایی با استفاده از نمونه­بردار گرب و دستگاه Hach-HQ۴۰d صورت گرفت. شاخص­های تنوع شانون_ وینر و سیمپسون، یکنواختی کامارگو و غنای مارگالف و منهینک محاسبه و  جهت بررسی توزیع داده­ها از آزمون ناپارامتریک کولموگروف- اسمیرنف، جهت مقایسه و  بررسی روابط بین شاخص­های تنوع و تراکم، عوامل فیزیکی شیمیایی و پارامترهای رسوب از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و  آزمون همبستگی اسپیرمن و جهت ارزیابی آلودگی محیطی نیز از الگوی ولچ استفاده شد. یافته­ها: در مجموع ۸ گروه از موجودات کف­زی مشتمل بر ۸۱ گونه شناسایی شدند که گروه­های غالب ماکروبنتوزی به ترتیب شامل شکم­پایان با ۰۳/۴۳%، پرتاران با ۳۱/۲۹% و دو کفه­ای­ها با ۵۳/۲۰% بودند. بیش­ترین مقادیرتنوع شانون در ایستگاه ۱۱ با مقدار ۵۲۳/۴ تعیین شد. هم­چنین بیش­ترین مقادیر شاخص­های تنوع و غالبیت سیمپسون، یکنواختی کامارگو، غنای مارگالف و منهینک به ترتیب ۹۴۸/۰، ۱۵۸/۰، ۸۲۸/۰، ۸۳۰/۵ و۸۳۰/۲ محاسبه شد. بیش­ترین و کم­ترین میزان فراوانی به ترتیب ۴۹۲۰ و ۵۶۰  عدد ماکروبنتوز در مترمربع در ایستگاه­های ۱۰ و ۱۷ ثبت گردید. بحث و نتیجه­گیری: با توجه به نتایج به­دست آمده از شاخص­های اندازه­گیری شده در این مطالعه که همگی موید بالا بودن تنوع گونه­ای ماکروبنتوزها در بسترهای گلی منطقه سجافی می­باشد، می­توان به این نتیجه رسید که منطقه مورد مطالعه از پتانسیل بالای زیست­محیطی در زمینه حفظ غنای ذخایر بی­مهرگان بنتیک برخوردار است.   

کلیدواژه ها

ماکروبنتوز, شاخص زیستی, بستر گلی, منطقه سجافی, خلیج فارس

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.