کرامت اخوان گیگلو - دکتری گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری (مسوول مکاتبات)
علی شاهنظری - دانشیارگروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
بهمن یارقلی - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

زمینه و هدف: امروزه توسعه کشت آبی با محدودیت منابع آب کشاورزی مواجه می باشد. با شدت یافتن مشکل کمبود آب، اهمیت استفاده از پساب های شهری، صنعتی و کشاورزی روزبه روز بیش تر می گردد. این تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی به منظور مطالعه کارایی جاذب های زیستی در جذب نیترات در محیط های آبی برای استفاده به عنوان فیلتر زیستی به منظور تصفیه زه آب کشاورزی با استفاده از سبوس برنج، کاه و کلش گندم، خاک اره و ساقه پنبه انجام گرفت. روش بررسی: جاذب ها ابتدا با آب مقطر به خوبی شست وشو، سپس خشک شده، به وسیله آسیاب خرد و از الک استاندارد با مش ۳۰ عبور داده شد و پودری یکنواخت از نمونه های جاذب به دست آمد. جهت تهیه غلظت­های موردنیاز، محلول نیترات با اضافه کردن مقدار معینی از نیترات پتاسیم به آب مقطر تهیه گردید. برای هریک از جاذب های زیستی، میزان جذب نیترات در زمان های مختلف برای تعیین زمان تعادل، تعیین PH بهینه جذب و وزن های مختلف جاذب به منظور تعیین مقدار مناسب جاذب با دستگاه اسپکتروفتومتر مورداندازه گیری قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد  بین جاذب های زیستی در جذب نیترات اختلاف معنی دار در سطح اطمینان ۹۹% وجود داشت و این جاذب ها به طور معنی داری میزان نیترات محلول­های آبی را کاهش دادند. در هر چهار جاذب میزان جذب نیترات در زمان های موردمطالعه(۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۶۰ و۹۰ دقیقه) ازنظر آماری در سطح اطمینان ۹۹% معنی دار بود. نتایج حاصل از تعیین میزان جاذب مناسب برای داشتن حداکثر کارایی نشان دادکه مناسب ترین میزان جاذب، برای هر چهار جاذب موردمطالعه، ۱گرم در ۴۰ میلی لیتر محلول به دست آمد و  با کاهش مقدار جاذب کارایی جاذب ها نیز کاهش می یابد. بررسی مدل های ایزوترم نیز نشان داد ضرایب همبستگی مدل ایزوترم لانگمویر در همه جاذب ها بیش تر از مدل ایزوترم فرندلیچ می باشد بنابراین مدل ایزوترم لانگمویر برای پیش بینی جذب نیترات از محیط آبی توسط جاذب های موردمطالعه مناسب تر می باشد. بحث و نتیجه گیری: جاذب های گیاهی به طور معنی داری میزان نیترات محلول آبی را کاهش می دهند. برای جذب جاذب های زیستی موردمطالعه می توان از مدل لانگمویر به عنوان ایزوترم جذب استفاده نمود

ایزوترم, جاذب زیستی, محلول آبی, نیترات