تاثیر عامل وراثت و فرآیندهای تشکیل خاک بر توزیع عناصر سنگین و ویژگی-های فیزیکی و شیمیایی خاک ها

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 21، شماره: 9
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-21-9_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 261
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی افشاری

دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

کامران مروج

استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران (مسوول مکاتبات)

پریسا علمداری

استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

زمینه و هدف: این تحقیق به­منظور ارزیابی ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی و توزیع عناصر سنگین در خاک­های با مواد مادری متفاوت در بخش مرکزی استان زنجان انجام گرفت. روش بررسی: در این پژوهش ۱۵ خاک­رخ تحول­یافته بر روی سنگ­های گرانیت، بازالت، آندزیت، پورفیریت، توف­های آتشفشانی، سنگ آهک، کنگلومرا-شیل، شیل، فیلیت، ماسه سنگ، دولومیت و رسوبات آبرفتی حفر شد. سپس خاک­رخ­ها با­توجه­به دستورالعمل اداره حفاظت خاک وزارت کشاورزی آمریکا تشریح گردیدند و افق­های مشخصه و رده­بندی آن­ها تا سطح گروه بزرگ، مطابق با استانداردهای رده­بندی آمریکایی (۲۰۱۴) تعیین شد. خاک­ها در سه رده مالی­سول، اینسپتی­سول و انتی­سول طبقه­بندی شدند. از تمامی افق­های ژنتیکی خاک­رخ­ها و سنگ بستر آن­ها (به غیر از مواد آبرفتی) نمونه­برداری صورت­گرفت. کلیه تجزیه­های مربوط به خصوصیات فیزیکوشیمیایی و عناصر سنگین با روش­های متداول آزمایشگاهی انجام شد. یافته­ها: در خاک­های آهکی مقدار آهک (۳/۴۹%) و اسیدیته (۰/۸)، در خاک­های آندزیتی مقدار ماده آلی (۶/۱%)، در خاک­های پورفیریتی، ظرفیت تبادل کاتیونی (cmol(+)kg soil-۱) ۰/۲۶، در خاک­های با مواد مادری توف، مقدار رس (۴/۲۴%) و در خاک­های دولومیتی، مقدار سیلت (۹/۶۱%) مشاهده شد که حداکثر مقدار را داشتند. مقدار متوسط نیکل، سرب و کادمیم در خاک­های دولومیتی (به ترتیب ۰/۵۶، ۱/۷۴ و ۲۳/۰ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک)، کروم و آهن در خاک­های حاصل از شیل (به ترتیب ۳/۴۱، ۳۴۸۰۰ و ۵/۲۷ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک)، مس در خاک­های پورفیریتی و روی و کبالت در خاک­های بازالتی (به ترتیب ۲/۴۷، ۳/۱۳۰ و ۳/۲۸ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک) بیش­ترین مقدار را نشان داد. بحث و نتیجه­گیری: الگوریتم تحلیل خوشه­ای، افق­های ژنتیکی A و B را در سه گروه طبقه­بندی کرد: گروه اول خاک­های حاصل از ترکیب کنگلومرا - شیل، شیل و سنگ آهک است. گروه دوم خاک­های پورفیریتی، بازالتی، آندزیتی و گرانیتی می­باشد و گروه سوم خاک­های حاصل از توف، فیلیت و آبرفتی است. نتایج با اضافه کردن افق­های مواد مادری (C و Cr) تغییر نکرد. لذا محتوی عناصر اصلی مذکور در افق­های خاک­ساز تا حد بسیار زیادی تحت کنترل عامل وراثت می­باشد.

کلیدواژه ها

توزیع عمودی, عناصر سنگین, مواد مادری و ویژگی های خاک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.