بررسی فرم، عناصر، اجزا، و عملکرد بنای آئینی سقاتالار
- سال انتشار: 1390
- محل انتشار: اولین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی
- کد COI اختصاصی: NCIAU01_052
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1846
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده
های استان مازنداران، بناهائی آئینی هستند آکنده از نشان های ایرانیت و اسلامیت. این بناهای « سقاتالار »کوچک چوب ساخته با تراش های ظریف و زیبا و انبوهی از نقوش متنوع و گوناگون، در حریم مقابر وآرامگاه ها و همچنین در کنار تکیه ها و مساجد و در محوطه گورستان ها - یعنی مکان هایی که دارایحرمت هستند- ساخته شده اند و همگی وقف سردار رشید کربلا حضرت ابوالفضل (ع) بوده و به نامنیز شهره اند، و هر ساله میزبان برگزاری مراسم پرشوری در دهه اول محرم و روزهای « ابوالفضلی »سوگواری امام حسین (ع) می باشند.هرچند پیشینه این بناها چندان مستند نیست، اما گمان آن می رود که ریشه در دوران باستان داشته و ازجهت ویژگی های فرمی شباهت هائی با بناهای آئینی ایران باستان (مانند زیگورات ها) و قصر ایزدبانویآب ها آنچنانکه در اوستا معرفی شده است، داراست. همچنین نقوش و تزئینات به کار رفته در آنها نیز بااساطیر و باورهای کهن ایرانیان، خصوصا باورهای مرتبط با آب در ارتباطند. اما چنانکه با ورود دین اسلامبسیاری از آئین های قدرتمند پیشین به دلیل ریشه دواندن عمیق در فرهنگ و باور مردم، با چهره ای نو وقالبی جدید به حیات خویش ادامه دادند و مسئله احترام به آب و حرمت نهادن به این عنصر حیاتی از سنخاین آئین هاست، پس از اسلام این بناها به نام حضرت ابوالفضل (ع) نامیده شدند و میزبان آئین عزاداریسقای شهید کربلا گردیدند.در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی، و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، به بررسی ویژگیهایعام سقاتالارهای استان مازندران و مفاهیم باطنی استنباطی از فرم و اجزا و تزئینات بنا پرداخته شده است ودر ادامه بر اساس مطالعات میدانی و مصاحبه های محلی انجام گرفته، به بررسی ویژگی های خاص چندنمونه از این بناها در ارتباط با خصوصیات فضائی و فعالیتی پرداخته می شود.به این ترتیب سقاتالار بنایی است دو اشکوبه، بر روی چهار پایه قطور چوبی، به فرم چهار گوش، کهارتباط بین دو اشکوبه از طریق نردبان یا پلکان چوبی که معمولا در کنار بنا ساخته شده است، امکان پذیر می شود. این بنا از چهار جهت باز بوده و غالبا در راستای ورودی تکیه واقع شده است. نقوش به کار رفتهدر تزئین آنها به دو دسته مذهبی و غیر مذهبی قابل تقسیم اند و نقوش مربوط به واقعه عاشورا، ملائک،گیاهان، خورشید، اژدها، و ملک باران از نقوش متداول در آنها محسوب می شوند و ارتباط آنها با عنصرجالب توجه است. در حال حاضر سقاتالارهای باقی مانده با توجه به ویژگی های آب و هوائی « آب » مقدساستان مازندران در معرض فرسودگی شدید قرار دارند و بسیاری نیز تخریب شده اند و با بناهائی کاملامتفاوت که هیچ یک از ویژگی های بنای اصیل را نداشته اند جایگزین شده اند. به این ترتیب بازخوانی وتوجه بیشتر به این گنجینه های کوچک و غنی تاریخ و فرهنگ و مذهب ایرانیان ضروری می نماید.کلیدواژه ها
سقاتالار، سقانفار، آب، معماری آئینی، مفاهیم باطنیمقالات مرتبط جدید
- Generative Design of Structural Forms Using Deep Generative Models: A New Paradigm in Structural Engineering
- مطالعه تطبیقی همنشینی زیباشناسی سبک مدرن و کلاسیک در طراحی معماری داخلی فضای خانه ها
- Investigating the Effect of Facade Material on the Amount of Carbon Emission (a case study of a residential building in Tehran)
- Comparative Analysis of Prefabricated Modular and Conventional Construction Systems: Efficiency, Cost, and Implementation Challenges
- An AI-Driven and Digital Twin-Based Framework for Climate-Resilient and Sustainable Infrastructure Management in Palm Jumeirah: A Case Study Integrating Remote Sensing, Numerical Modeling, and Green Project Practices
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.