عباس ایزدی - دکتری هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

کاخ چهل ستون اصفهان از باشکوه ترین بناهای دوره صفوی است که علاوه بر عظمت آن به لحاظ معماری، دیوارنگاره های آن نیز به لحاظ تاریخی و جنبه روایی حائزاهمیت هستند. در میان این دیوارنگاره ها، سه نمونه شاخص وجود دارد که دربردارنده مراسم پذیرایی سه پادشاه صفوی از مهمان های خارجی است. مطالعه این دیوارنگاره ها می تواند برخی ویژگی های فرهنگی و هنری دوره صفویه را تبیین نماید. نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی-تطبیقی و تاریخی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای، با مطالعه سه دیوارنگاره فوق، به این سوال پاسخ داده است که چه برنامه ها و تشریفاتی در پذیرایی های رسمی صفویان در حضور مهمان های خارجی از خلال این دیوارنگاره ها قابل مشاهده است. به طورکلی، این تحقیق با هدف آشنایی با انواع تشریفات مرسوم در پذیرایی های رسمی دربار صفویان صورت پذیرفته است . انتظار می رود به دلیل جلال و شکوه صفویان که گاه سبب تفاخر این سلسله در حضور افراد بیگانه بوده، برنامه هایی ویژه در مجالس پذیرایی رسمی آن ها در حضور مهمان های خارجی اجرا می شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد درمجموع چهار مورد از تشریفات در مجالس پذیرایی منقوش در کاخ چهل ستون اصفهان قابل رویت هستند که عبارتند از: اجرای موسیقی، مجلس رقص، صرف شراب و طرز نشستن افراد حاضر در مجلس که از میان این چهار مورد، سه مورد اول اقداماتی بوده که از سوی صفویان درجهت ایجاد شور و نشاط و راحتی مهمان های خارجی صورت می پذیرفته است.

صفویان، هنر اسلامی، دیوارنگاره های کاخ چهل ستون اصفهان، تشریفات دربار صفوی