عیسی متقی زاده - Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
طاهره خان آبادی - Graduate of Arabic Language Teaching, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

ارتباط گسترده زبان فارسی و عربی از دیرباز تاکنون سبب پیدایش پیوند واژگانی عمیق بین دو زبان شده است؛ به­گونه­ای که گاه در یک جمله فارسی تمامی اجزای تشکیل­دهنده آن (به­جز عوامل پیوند­دهنده) واژگان عربی هستند. این حجم زیاد از واژگان مشترک بین دو زبان، حکم چاقوی دو­لبه­ را دارد؛ زیرا از طرفی به تسریع فرایند آموزش و یادگیری زبان عربی کمک می­کند و از طرفی دیگر به­دلیل تفاوت معنایی و کاربردی که در دو زبان دارد به تداخل زبانی منجر می­شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد فارسی­زبانان عربی­آموز در به­کار گیری این واژگان در مهارت نگارش ۱ و ۳ و مقایسه عملکرد آن­ها در این دو مهارت بود. جامعه آماری پژوهش متشکل از ۱۰ دانشگاه دولتی ایران و نمونه آماری نیز متشکل از ۱۹۹ دانشجوی زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی بود. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و پیمایشی و ابزار به­کار گرفته­شده، آزمون محقق­ساخته در زمینه مهارت نگارش ۱ و ۳ بود که شامل واژگان مشترک عربی و فارسی بود. برای تحلیل داده­ها از آزمون تی مستقل و رگرسیون لجستیک استفاده شد. نتایج به­دست­آمده حاکی از آن بود که زبان­آموزان با وجود پیشرفتی که در مهارت واژگانی خود در نگارش ۳ نسبت­به نگارش ۱ داشتند، همچنان در تشخیص تفاوت معنایی واژگان مشترک و نیز به­کار گیری این واژگان در زبان عربی ضعیف بودند. عوامل موثر در این ضعف تداخل واژگانی و نقص دایره واژگانی است. همچنین، نگاه قواعدمحور نیز سبب تشدید این ضعف شده است.    

Keywords: Arabic language learning, Writing skill, Common vocabulary, vocabulary interference., واژه­های کلیدی: یادگیری زبان عربی, مهارت نگارش, واژگان مشترک, تداخل واژگانی