بهروز محمودی بختیاری - Department of Performing Arts, University of Tehran, Iran
وحید رنجبر چقاکبودی - Ph.D. Candidate in General Linguistics- University of Tehran – Tehran-Iran
مینو نساجیان - Center for Languages and Linguistics, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

گورانی یکی از زبان ها ی ایرانی شمال غربی است که به طور پراکنده در استان های کرمانشاه و کردستان ایران و بخش هایی از اقلیم کردستان عراق تکلم می شود و با توجه به گسترش نفوذ زبان های قدرتمند مجاور آن مانند فارسی، عربی و کردی، در معرض خطر است. یکی از ویژگی های دستوری زبان گورانی، جنس دستوری است که در مورد آن تنها به اشارات کوتاهی در برخی از منابع مانند (۱۹۶۶ MacKenzie, ) و سجادی (۱۳۹۴) بر می خوریم. با توجه به نقش موثر جنس دستوری در صرف و نحو گورانی، این مقاله می کوشد تا با استفاده از داده های میدانی از دو گویش لهون (شمالی و جنوبی) و هورامان تخت، به نقش، کاربرد و صورت گوناگون این ویژگی دستوری در این زبان بپردازد. داده های این پژوهش با استفاده از چارچوب نظری (Corbett, ۱۹۹۱)  بررسی شده و روش تشخیص جنس دستوری واژ ه های مشتق، مرکب و وام واژه ها تعیین شده است. نتایج به دست آمده، تفاوت های معناداری را در کاربرد جنس دستوری هنگام وام گیری واژه از زبان های دیگر و تک­واژهای حالت در دو جنس مذکر و مونث و شناسه های فعلی و تاثیر جنس دستوری اسم بر وابسته های اسمی در دو گویش مذکور هورامی نشان می دهد.    

Keywords: Gender, Endangered language, Hawrāmān Takht, Hawrāmī Lahun, واژه های کلیدی: جنس دستوری, زبان در معرض خطر, هورامی تخت, هورامی لهون شمالی و جنوبی.