صادق اسدی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
حسین مقدم - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
حسنعلی نقدی بادی - دانشیار، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران.
محمدرضا نقوی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
سیدعلیرضا سلامی - دانشیار، گروه علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

به منظور بررسی طول دوره رشد اکوتیپهای مختلف شاهدانه و پاسخ این اکوتیپها به تنش کمآبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۵ انجام شد. عامل آبیاری در سه سطح (۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی) و عامل اکوتیپ با ۱۲ سطح (ارومیه، سنندج، تبریز، دشت مغان، رشت، خمین، داران، قم، شاهرود، کرمان، طبس و سراوان) بود. نتایج نشان داد که اکوتیپهای رشت و خمین بهترتیب بیش ترین و کم ترین زمان برای جوانهزنی و سبزشدن و میزان درجه روز رشد جوانهزنی و سبزشدن (GDD۱) را داشتند. بیش ترین زمان دوره رویشی، گلدهی و رسیدگی بهترتیب در اکوتیپهای دشت مغان، رشت و دشت مغان به میزان ۳۳/۷۱، ۳۰ و ۶۶/۴۶ روز در ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی و کم ترین زمان در اکوتیپهای طبس، تبریز و سراوان با مقادیر ۴۲، ۱۶ و ۱۷ روز در ۵۰ درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. هم چنین بیش ترین مقدار درجه روز رشد دوره رویشی (GDD۲)، دوره گلدهی (GDD۳)، دوره رسیدگی (GDD۴) بهترتیب در اکوتیپهای دشت مغان، کرمان و دشت مغان با ۱۷۸۸، ۸۳۶ و ۱۱۶۹ درجه روز رشد در ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی و کم ترین مقدار در اکوتیپهای طبس، تبریز و سراوان با ۱۰۳۹، ۴۱۳ و ۴۴۸ درجه روز رشد در ۵۰ درصد ظرفیت زراعی حاصل شد. براساس طول دوره رشد و میزان درجه روز رشد تجمعی (GDD کل)، اکوتیپ‎های طبس و دشت مغان به ترتیب بهعنوان زود رسترین و دیررسترین اکوتیپ شناسایی شدند.

آبیاری, درجه روز رشد, دوره رسیدگی, دوره گلدهی, ظرفیت زراعی