مریم نیازی - دانشجوی کارشناسی ارشد، بخش اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران.
وحید براتی - استادیار، بخش اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران.
حمیدرضا بوستانی - دانشیار، بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران.
احسان بیژن زاده - دانشیار، بخش اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایران.

این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب– دانشگاه شیراز در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار­ها شامل دو سطح آبیاری به­عنوان عامل اصلی؛ ۱- مطلوب: آبیاری براساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و ۲- تنش آبی: آبیاری براساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحله گلدهی و عامل فرعی اول شامل دو سطح بقایای گیاهی ۱- بدون بقایا و ۲- برگرداندن ۳۰ درصد بقایای گیاهی گندم به خاک و عامل فرعی دوم چهار منبع کودی ۱- شاهد: بدون کود، ۲- کود نیتروژن: ۱۰۰ کیلو­گرم نیتروژن بر هکتار، ۳- کود تلفیقی: استفاده از باکتری آزوسپیریلوم (Azospirillum brasilense) و نیتروژن به مقدار ۵۰ کیلوگرم نیتروژن بر هکتار و ۴- کود زیستی: تلقیح بذر­ها با باکتری آزوسپیریلوم بود. نتایج نشان داد که محتوای مس، روی و آهن دانه تحت تاثیر برهم کنش منبع نیتروژن× بقایای گیاهی× رژیم آبیاری قرار گرفت. این برهم کنش نشان داد که، محتوای عناصر دانه جو تحت تاثیر تنش آبی روندی کاهشی نسبت به شرایط مطلوب رطوبتی نشان داد. هم چنین، منابع کودی سبب افزایش محتوای عناصر در هر دو رژیم رطوبتی به ویژه در شرایط مطلوب آبی شدند. تیمار تلفیقی محتوای مس دانه را به میزان ۷۴ و ۷۲ درصد نسبت به شاهد (بدون مصرف کود) به ترتیب در شرایط با بقایا و بدون بقایا تحت شرایط آبیاری مطلوب افزایش داد. روندی مشابه، اما با شدت کم تر در شرایط تنش رطوبتی نیز وجود داشت. هم چنین، در مورد سایر عناصر نیز روندی مشابه آن چه در مورد مس گفته شد، مشاهده شد. بیش ترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری مطلوب (۴۰۴۹ کیلوگرم در هکتار) و  قطع آبیاری (۲۲۵۶ کیلوگرم در هکتار) در شرایط استفاده از کود تلفیقی به دست آمد. با توجه به برتری کاربرد تیمار تلفیقی به لحاظ محتوای عناصر و عملکرد دانه­ی جو در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی و هم چنین در شرایط کاربرد و عدم کاربرد بقایای گیاهی، اصول کشاورزی پایدار و ملاحظات زیست محیطی، این رژیم کودی در اقلیم مناطق جنوبی ایران قابل توصیه است.

آزوسپیریلوم, آهن, روی, مس, منگنز