ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در حوضه آب خیز رودخانه تجن با تکیه بر سنجه های سیمای سرزمین

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 22، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-22-1_026
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 333
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه رجایی

دانش جوی دکتری گروه محیط زیست، دانش کده منابع طبیعی دانش گاه تربیت مدرس

عباس اسماعیلی ساری

استاد گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانش گاه تربیت مدرس (مسوول مکاتبات)

عبدالرسول سلمان ماهینی

دانش یار گروه محیط زیست، دانش گاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مجید دلاور

استادیار گروه مهندسی منابع آب، دانش کده کشاورزی، دانش گاه تربیت مدرس

علی رضا مساح بوانی

دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانش گاه تهران

چکیده

مقدمه: تغییرات کاربری اراضی و تخریب پوشش های طبیعی سبب اختلال در اکوسیستم و کاهش تنوع زیستی می شود.  کاهش جنگل­های  هیرکانی ، متعلق به دوره ژوراسیک از ارزش­مندترین جنگل­های جهان،  یکی از  مهم­ترین مشکلات در سال­های اخیر است. روش تحقیق:  در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره ای به بررسی تغییرات کاربری اراضی و تجزیه وتحلیل سیمای سرزمین در دوره های زمانی مختلف، شامل سال های ۱۹۸۴، ۲۰۰۱ و ۲۰۱۰ پرداخته شد. جهت بررسی چگونگی روند تغییرات کاربری و سیمای سرزمین در افق زمانی آینده از مدل ساز تغییر سرزمین (LCM) استفاده شد. سنجه های سیمای سرزمین در نرم افزار ۲/۴ FRAGSTATS استخراج شدند. نتایج و بحث: نتایج نشان می دهد که جنگل، کاربری غالب (۷۲ درصد از مساحت منطقه در سال ۱۹۸۴ و ۴۶ درصد در سال ۲۰۴۰) در منطقه موردمطالعه است. در سال ۱۹۸۴ مساحت جنگل ها ۴/۸ برابر کاربری کشاورزی بود و این میزان به ۸/۱ برابر در سال ۲۰۴۰ خواهد رسید. شاخص بزرک­ترین لکه (LPI) نشان داد اراضی جنگلی پوشش غالب در کل دوره است. هم­چنین شاخص نزدیکی (PROX) در کاربری کشاورزی و مرتع در دوره ۱۹۸۴-۲۰۱۰ روند افزایشی داشته و این میزان در سال ۲۰۴۰ افزایش بیش­تری خواهد یافت. هم­چنین افزایش سنجه تراکم حاشیه (ED) در طی دوره آینده در هر سه کاربری مرتع، جنگل و کشاورزی نشان می­دهد که حوضه تجن خیلی متفاوت تر از حال حاضر خواهد شد . این نتایج می توانند دیدگاه هایی در جهت اولویت بندی تصمیمات ملی و منطقه­ای با هدف کاهش تخریب جنگل­ها در اختیار مدیران قرار دهد.

کلیدواژه ها

تغییرات کاربری اراضی, سنجه های سیمای سرزمین, مدل ساز تغییر سرزمین (LCM), حوزه آب خیز تجن

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.