ارزیابی مطلوبیت مکانی کاربری کشاورزی با توجه به توان اکولوژیکی، اقتصادی و نیاز اجتماعی در حوزه آبخیز سمنان

زمینه و هدف: بهره برداری بهینه و اصولی از منابع طبیعی سرزمین و سامان­دهی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیک، نقش مهمی در مدیریت محیط و جلوگیری از تخریب محیط زیست در راستای توسعه پایدار دارد. لیکن در نظر نگرفتن نیاز اجتماعی علی رغم در نظر گرفتن توان اقتصادی و به خصوص توان اکولوژیک در برنامه­ریزی سرزمین، منجر به عدم تطابق با واقعیت زمینی می­باشد که این موضوع یکی از اصول اساسی هر برنامه ریزی سرزمین می­باشد. روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از روش ترکیب خطی وزن­دار و تحلیل سلسله مراتبی و استانداردسازی معیارها با استفاده از مجموعه­های فازی، علاوه بر تهیه نقشه توان اکولوژیک و اقتصادی برای کاربری کشاورزی، نیاز اجتماعی نیز برای تغییر زمین از زمین­های بایر به کشاورزی مکان دار گردید و با تلفیق این نقشه­ها با یکدیگر نقشه مطلوبیت تغییر کاربری اراضی بایر به کشاورزی در حوزه آبخیز سمنان به دست آمد که می­توان از این نقشه در مدل سازی تغییرات کاربری زمین نیز استفاده نمود. یافته­ها: در این پژوهش نرخ بی­کاری و نرخ رشد جمعیت در ده سال آینده به عنوان مهم ترین عوامل اجتماعی تغییر کاربری کشاورزی، دسترسی به جاده و برق به عنوان مهم­ترین عوامل اقتصادی و آب و خاک به عنوان مهم­ترین منابع اکولوژیکی کاربری کشاورزی تعیین گردید. بحث و نتیجه گیری: در نظر گرفتن نیاز اجتماعی و توان اقتصادی در کنار توان اکولوژیک، تطابق بیش­تری با واقعیت زمینی دارد و می تواند در تخصیص بهینه کاربری اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

کشاورزی ، ترکیب خطی وزن دار شده ، تحلیل سلسله مراتبی ، نیاز اجتماعی