واکاوی تغییر و تحولات مورفودینامیک لندفرم ها و بستر رودخانه کال شور درمحدوده منطقه حفاظت شده شیراحمد سبزوار با دیدگاه محیط زیستی

زمینه و هدف: آگاهی از ویژگی های مورفودینامیک سیستم های رودخانه ای، لندفرم های ژئومورفولوژیکی و چگونگی تحول آن به عنوان یکی از حیاتی ترین عناصر تشکیل دهنده سطح زمین در بسیاری از مطالعات و طرح­ها از جمله بحث مهار سیلاب­­ها ، مطالعات آبخیزداری، هیدرولو‍ژی و محیط­زیستی از نیازهای اساسی برای برنامه ریزان محیطی و منطقه است. این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات در لندفرم ها و بستر رودخانه کال شور سبزوار در محدوده منطقه حفاظت شده شیر احمد سبزوار با تاکید بر ملاحظات محیط زیستی می­باشد. روش بررسی: در این تحقیق از نقشه های توپوگرافی و تصاویر ماهواره­ای لندست سال های ۱۹۸۸-۲۰۱۵ استفاده شده است. سپس با افزایش وضوح و تباین در تصاویر ماهواره ای، بستر رودخانه کال شور تعیین و تغییرات رخ داده در  دوره ۲۷ ساله تحقیق مشخص شد، سپس با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال نقشه لندفرم و کاربری ها برای سال­های تحقیق تولید و تغییرات رخ داده در هر عرصه مشخص و  مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: محاسبات نشان می­دهد طول رودخانه کال شور در محدوده مذکور به میزان۸/۱ کیلومتر کوتاه تر و تعداد پیچان رودها کم­تر و شعاع دایره مماس بر هر پیچانرود بیش تر شده است که حاکی از تبدیل الگوی پیچانرودی به شریانی است. نقشه لندفرم های تغییر یافته با ­روش حداکثر احتمال و دقت ۳/۸۴ و ضریب کاپا ۷۸/۰ تولید شد. پس از ارزیابی مشخص شد ۵/۳۱ کیلومتر مربع  از حجم تپه های ماسه ای کاهش  و تبدیل به نی زارها و  جنگل های گز و تاغ  شده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان دهنده تغیرات وسیعی به خصوص در حجم تپه های ماسه ای و پوشش گیاهی منطقه است. بالا­بودن سطح آب های زیرزمینی دشت سبزوار و ورود پساب تصفیه خانه فاضلاب به رودخانه از یک سو به نفع چشم انداز طبیعی منطقه بوده و از سوی دیگر باعث آلوده شدن منابع آب و خاک و تاثیر سوء بر حیات جانوری منطقه حفاظت شده شیراحمد داشته است لذا نیازمند تدوین برنامه راهبردی ویژه در راستای حفظ میراث طبیعی و توسعه پایدار می باشد.

کلیدواژه ها:

لندفرم ، کال شور ، شیر احمد ، حداکثر احتمال ، سنجش از دور