ارزیابی نرم افزار های هیدرولوژیکی در استخراج پارامترهای فیزیوگرافی حوضه آبخیز
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 22، شماره: 7
- کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-22-7_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 599
نویسندگان
استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، ایران. (مسوول مکاتبات)
کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، ایران
کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، ایران
دکتری علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، ایران
چکیده
زمینه و هدف: امروزه بسیاری از تحلیلهای مطالعات هیدرولوژیکی به کمک نرمافزارهای تحت ArcGIS بهعنوان یک ابزار با ارزش برای تحلیلهای مهندسی، قابل اجرا میباشد. تعیین هندسه حوضه آبخیز و استخراج شبکه جریان و پارامترهای فیزیوگرافی برای تجزیه و تحلیل های مورفومتری، از مهم ترین گامهای محاسباتی در نرم افزارهای هیدرولوژیکی می باشد. روش بررسی: با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی با پیکسل سایز ۱۰ متری در دو حوضه سرباز (حوضه نسبتا بزرگ) و گچان (حوضه کوچک) پارامترهای فیزیوگرافی حوضه شامل محیط، مساحت، نسبت انشعاب و تراکم زهکشی با استفاده از نرم افزارهای WMS ,HEC-GEO HMS ,ARC SWAT وARC HYDRO استخراج و با مرز واقعی حوضه (روش دستی) مقایسه گردید. یافتهها: نتایج نشان داد که پارامترهای خروجی حاصل از نرم افزارها از لحاظ عددی به هم نزدیک بود و بسته به دید کارشناسی و سهولت کار می توان از هرکدام از نرم افزارها جهت استخراج پارامترهای فیزیکی حوزه استفاده نمود. نتایج تحلیلهای آماری نیز همه نرم افزارها را در یک گروه قرارداد به این معنی که از لحاظ آماری اختلاف معنیدار بین عملکرد نرم افزارها وجود ندارد. علاوه بر این، در حوضه نسبتا بزرگتر دامنه تغییرات پارامترها نسبت به روش دستی بیشتر است. در نتیجه در حوضههای بزرگ پارامترهای فیزیکی حوضه باید با دقت بیشتری برآورد و محاسبه گردد. همچنین در هر دو حوضه، هر سه نرمافزار,ARC HYDRO HEC-GEO HMS وARC SWAT عملکرد بهتری از نرمافزار WMS داشتند و نتایج آنها به واقعیت نزدیکتر بود. بحث و نتیجه گیری: هر چند در بیشتر موارد خروجی نرمافزارهای ARC HYDRO و HEC-GEO HMS در هر دو حوضه مورد مطالعه به هم نزدیکتر بود. از طرفی به دلیل پیش پردازشهای مورد نیاز جهت آماده سازی DEM برای استفاده در نرم افزار WMS و دشواری و زمانبر بودن کار با این نرم افزار نسبت به سه نرم افزار دیگر، در مطالعات هیدرولوژی این نرم افزار کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، ولی در مطالعات هیدرولوژیکی مانند کنترل سیلاب و فرسایش و رسوب نتایج حاصل از نرم افزار WMS به دلیل در نظر گرفتن رتبه بالاتر آبراههها میتواند مناسبتر باشد.کلیدواژه ها
مدل رقومی ارتفاعی, نرم افزار هیدرولوژیکی, شبکه زهکشی, نسبت انشعاباطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.