تاثیر قرق بر برخی خصوصیات شیمیایی و آلی خاک (مطالعه موردی: حوضه گنبد شهر همدان)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 22، شماره: 10
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-22-10_017
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 206
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس قبادی

دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه ملایر

داوود اخضری

دانشیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه ملایر. (مسول مکاتبات)

چکیده

زمینه و هدف: چرای دام به عنوان یکی از آشفتگی های اکولوژیک  باعث تغییر در خصوصیات خاک و پوشش گیاهی مراتع می شود. هدف از این تحقیق مطالعه اثر قرق بر ذخایر میکروبی زی توده و برخی خصوصیات خاک مراتع حوضه گنبد شهر همدان است. یکی از این مناطق تحت قرق ۲۰ ساله است و منطقه دیگر در خارج از منطقه حفاظت شده تحت چرای دام است. روش بررسی: نمونه گیری خاک بر اساس روش سیستماتیک- تصادفی انجام شد. پنج ترانسکت ۱۰۰۰ متری با جهت شمالی-جنوبی به طور تصادفی در هر منطقه (قرق و چرا شده) به صورت جداگانه در نظر گرفته شد. نمونه برداری خاک در هر ۱۰۰ متر ببا روش سیستماتیک- تصادفی و در اردیبهشت ماه سال ۹۵ انجام گرفت. عناصر مس، آهن، پتاسیم، منیزیم، منگنز و روی به وسیله طیف سنجی جذب اتمی، اسیدیته با دستگاه pH متر، وزن مخصوص ظاهری از روش کلوخه ای، نیتروژن کل از روش کجلدال، کربن آلی و ماده آلی خاک از روش اکسیداسیون تر والکی بلک و زیتوده میکروبی کربن به روش تدخین- استخراج محاسبه شد. یافته ها: پس از انجام تجزیه و تحلیل های آماری مشخص شد که غلظت عناصر پتاسیم و روی در خاک منطقه قرق و غلظت عنصر منیزیم در خاک منطقه چرا شده افزایش معنی داری در سطح ۵ درصد داشته است. اسیدیته خاک در منطقه چرا شده از ۰۱/۷ در منطقه قرق به مقدار ۲۳/۷ افزایش یافت. رطوبت خاک در منطقه چراشده کاهش معنی داری یافته و از ۱۱/۲۷ درصد در منطقه قرق به مقدار ۱۲/۱۸ درصد رسیده بود. جرم مخصوص ظاهری خاک نیز در منطقه چراشده ۱۶/۱ گرم بر سانتی متر مکعب بود که در منطقه قرق کاهش معنی داری داشته و به ۹۸/۰ گرم بر سانتی متر مکعب رسید. زی توده میکروبی کربن در خاک مناطق قرق و چرا شده تفاوت معنی داری داشت. مقایسه میانگین زی توده میکروبی کربن در خاک مراتع گنبد نشان داد که این پارامتر از ۸۳/۰ گرم بر کیلوگرم در منطقه چرا شده به مقدار ۹۵/۰ گرم بر کیلوگرم رسیده و افزایش معنی داری داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشانگر این نکته است که در منطقه قرق با اعمال قرق، خصوصیات خاک در مسیر توالی و رسیدن به شرایط ایده آل قرارگرفته است اما همچنان این منطقه نیاز به توجه و ادامه حفاظت دارد.

کلیدواژه ها

قرق, خصوصیات خاک, مرتع, حوزه گنبد همدان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.