عیسی جوکار سرهنگی - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه مازندران، ایران. (مسوول مکاتبات).
محمدعلی زنگنه اسدی - دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه حکیم سبزواری، ایران.

زمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی توسعه شهری، ارزش اطلاعات و همبستگی می باشد. روش بررسی: برای این منظور عوامل اکولوژیکی موثر در تعیین پهنه های مناسب برای توسعه شهری به صورت لایه های اطلاعاتی در محیط ArcGIS تهیه شد. برای تعیین حدود طبقات هر یک از عوامل از مدل اکولوژیکی توسعه شهری استفاده گردید. اما محاسبه وزن طبقات هر عامل با بکارگیری مدل ارزش اطلاعات و از طریق مقایسه مساحت سطوح شهری در پهنه ی هر عامل و مساحت آن در کل منطقه انجام شده است. همچنین وزن عوامل موثر در پهنه بندی با استفاده از مدل همبستگی به دست آمد. سپس با اعمال وزن های مناسب برای هر لایه و اجرای مدل های مذکور نقشه پهنه بندی منطقه به دست آمد. یافته ها: نتایج بیان­گر این مطلب است که طبقات ارتفاعی ۴۰۰-۰ و ۱۸۰۰-۱۲۰۰ متر، شیب ۶-۰ درجه، جهت دامنه شمالی، رسوبات آبرفتی کواترنر، بارش کم­تر از ۵۰۰  و بیش­تر از ۸۰۰ میلی­متر، رطوبت کم­تر از ۶۰ درصد، خاک نیمه تحول یافته با تراکم پوشش گیاهی ۶۰-۳۰ درصد برای توسعه شهری تناسب بیش­تری دارند. بحث و نتیجه گیری: عوامل خاک، جنس، ارتفاع، شیب، پوشش گیاهی، رطوبت، بارش و جهت دامنه به ترتیب بیش­ترین نقش را در مکان گزینی شهرها و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه دارند. همچنین ارزیابی مدل­ها نشان داد که مدل ارزش اطلاعات از میزان دقت بالاتری برخوردار است.

توسعه شهری, مدل اکولوژیکی, ارزش اطلاعات, همبستگی, مازندران