رمضانعلی خاوری نژاد - بخش بیولوژی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
اکرم اسدی - بخش بیولوژی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

گیاهان ترکیبهای ثانویه گوناگونی تولید می کنند، تعدادی از آنها می توانند رشد میکروبها را در شرایط invitro مهار کنند. این ترکیبهای مهار کننده ممکن است در طی رشد و نمو طبیعی گیاه تولید شوند و یا تنها در پاسخ به حمله عوامل بیماریزا یا استرس تولید شوند. اهمیت این ترکیبات ناشی از خصوصیات دارویی، فعالیت ضد میکروبی و احتمالا نقش آنها به عنوان تعیین کننده های مقاومت گیاه در برابر بیماری می باشد. از این رو اگر شرایطی فراهم گردد که تولید ترکیبهای ثانویه موجود در گیاهان دارویی افزایش یابد، هم از لحاظ ویژگیهای دارویی و هم از لحاظ ویژگیهای اقتصادی مقرون به صرفه خواهد بود. در پژوهش حاضر واکنش گیاه دارویی  .Bellis perennis L از تیره کمپوزیته درپاسخ به تیمار سالیسیلیک اسید(SA) و میزان تجمع دو متابولیت ثانویه ساپونین و آنتوسیانین به ترتیب در ریشه ها و برگهای گیاه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که مقدار ترکیبهای ثانویه ساپونین و آنتوسیانین در گیاهان تیمار شده با غلظت های  ۳، ۷ و ۱۱ میکرومولارSA نسبت به گیاهان تیمار نشده با SA و بدون آلودگی (گیاهان کنترل) افزایش پیدا می کند. همچنین مقداراین ترکیبها در گیاهان آلوده و بدون تیمارSA بیشتر از گیاهان کنترل بود و در زمانی که گیاهان آلوده، با SA تیمار شدند، افزایش قابل ملاحظه ای در مقدار این ترکیبات نسبت به گیاهان کنترل مشاهده شد.همچنین قله های بدست آمده از نمونه ها به روش HPLC و مقایسه آن با ترکیبهای استاندارد، نتایج فوق را تایید کرد. نتایج نشان داد، طول عمر گیاهان آلوده تیمار شده با SA، بیشتر از گیاهان آلوده شده و تیمار نشده با SA می باشد. همچنین بین افزایش طول عمر در این گیاهان که در اثر تیمار SA ایجاد شد، با افزایش میزان این ترکیبها رابطه معنی داری مشاهده شد. بنابراین به نظر می رسد که استفاده از تیمار SA به گیاه مینای چمنی ب هطور معنی داری در کاهش شدت بیماری و افزایش میزان ترکیبهای ثانویه در گیاهان آلوده و بدون آلودگی، نسبت به گیاهان کنترل موثر باشد.

.Bellis perennis L, سالسیلیک اسید؛ ساپونین؛ آنتوسیانین؛ قارچ؛ باکتری