صدیقه عسگری - دانشیار، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، مرکز تحقیقات فیزیولوژی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان،
نجمه کبیری - کارشناس ارشد فیزیولوژی جانوری، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
حسین مدنی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
پروین محزونی - دانشیار، گروه پاتولوژی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
پریوش رحیمی - کارشناس ارشد فیزیولوژی جانوری، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان

بیماریهای قلبی عروقی و آترواسکلروز که به وسیله رسوب تدریجی چربی در قسمت زیر آندوتلیوم رگ ایجاد می شود، دلیل اصلی مرگ و میر در جهان است. در این مطالعه اثر ضد آترواسکلروزی عصاره سرشاخه گلدارگیاه تاج خروس دم گربه ای (Amaranthus caudatus L.) در خرگوش مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه ۲۰ خرگوش نر بالغ از نژاد نیوزیلندی به طور تصادفی در چهار گروه پنج تایی تقسیم شدند. این گروهها با رژیمهای غذایی پایه، پرکلسترول، معمولی به همراه عصاره تاج خروس با دوز mg/kg ۱۵۰ بر وزن بدن و پر کلسترول به همراه عصاره تاج خروس با دوز mg/kg ۱۵۰ بر وزن بدن به مدت ۶۰ روز تیمار شدند. در ابتدا و پایان دوره از خرگوشها خون گیری بعمل آمد و فاکتورهای سرمی آنها مورد بررسی قرار گرفت. در پایان مطالعه از آئورت برای عملیات بافت شناسی نمونه برداری شد تا تشکیل پلاکهای آترواسکلروز مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج نشان می دهد عصاره تاج خروس سبب کاهش معنی دار سطح کلسترول، تری گلیسرید، LDL- کلسترول، آپولیپوپروتئینB ( apoB)، CRP و نسبت LDL-C/HDL-C (AI) و نیز موجب افزایش سطح HDL-C، آپولیپوپروتئینA (apoA) نسبت به گروه پر کلسترول می شود. شدت ضایعات آترواسکلروتیک در گروه دریافت کننده عصاره در مقایسه با گروه پرکلسترول کاهش یافته است. عصاره تاج خروس با کاهش لیپوپروتئینهای سرمی به خصوص آپولیپوپروتئینB که یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای مهم در ایجاد بیماریهای قلبی عروقی است و فاکتورهای التهابی باعث جلوگیری از آترواسکلروز می شود.

آترواسکلروز, لیپید, CRP, آپولیپوپروتئین, تاج خروس (Amaranthus caudatus L.)