علی روحبخش - استادیار، گروه فیزیولوژی و فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
غلامرضا کریمی - دانشیار، گروه سم شناسی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

تولید بیش از اندازه اسید اوریک بوسیله آنزیم گزانتین اکسیداز باعث بروز بیماری نقرس می شود. مهارکننده های این آنزیم ازجمله داروی آلوپورینول از مهمترین داروهای ضد نقرس موجود می باشند. گیاهان دارویی ازجمله منابع طبیعی در دسترس هستند که ممکن است در درمان نقرس موثر و مفید باشند. در این مطالعه اثر مهاری عصاره آبی گیاهان کنگر فرنگی (Cynara scolymus L.)، بادیان رومی (Trachyspermum copticum (L.) Link)، بابونه (Matricaria chamomilla L.)، عشقه (Hedera helix L.)، ذرت (Zea mays L.)، زبان گنجشک (Fraxinus excelsior L.) و هوفاریقون (Hypericum perforatum L.) بر آنزیم گزانتین اکسیداز ارزیابی شد. آزمایش بدین شرح است که تحت شرایط کنترل شده، گزانتین در مجاورت آنزیم گزانتین اکسیداز به اسیداوریک تبدیل می شود. میزان جذب اسید اوریک در طول موج ۲۹۵ به وسیله اسپکتروفتومتر UV قابل اندازه گیری می باشد. افزودن عصاره های گیاهی یا آلوپورینول (به عنوان گروه کنترل) به محلول حاوی آنزیم، با مهار آن می تواند باعث کاهش تولید اسید اوریک شود. ابتدا اثر مهاری آلوپورینول بر آنزیم و تکرارپذیری روش طی سه سری آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفت و EC۵۰ معادل g/mlμ۴۳/۰ بدست آمد. بعد از تثبیت روش، اثر عصاره های گیاهی در غلظتهای mg/ml ۱/۰، ۵/۰، ۱، ۵/۱، ۲ و ۳ بر آنزیم مورد بررسی قرار گرفت. بابونه با ۶۸% مهار آنزیم (۰۰۱/۰P<) در غلظت mg/ml۳ دارای اثر بارز مهاری و هوفاریقون و کنگرفرنگی به ترتیب با ۳۶% (۰۰۱/۰P<) و ۲۱% (۰۰۱/۰P<) مهار آنزیم، اثر متوسط و بقیه گیاهان فاقد اثر مهاری بر آنزیم بودند. نتایج ما نشان داد که بخشی از اثرهای ضد نقرس گزارش شده بابونه، کنگرفرنگی و هوفاریقون بدلیل مهار آنزیم گزانتین اکسیداز در بدن می باشد.

Matricaria chamomilla L, Hypericum perforatum L, Fraxinus excelsior L, Zea mays L, Trachyspermum copticum (L.) Link, Cynara scolymus L, Hedera helix L