آلاله متقیان - کارشناس ارشد، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی - دانشیار، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدعلی بهمنیار - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
بهاره متقیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

به منظور بررسی اثر کاربرد همزمان کمپوست زباله جامد شهری و گونه های مفید قارچ تریکودرما بر خصوصیات سبز شدن گیاهچه، رشد و جذب برخی عناصر کم مصرف در گیاه ریحان (Ocimum basiilicum L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار به صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل ۳ سطح از کمپوست زباله جامد شهری (۱۵، ۳۰ و ۴۵ تن در هکتار به صورت جداگانه و تلفیق شده با ۵۰% کود شیمیایی)، کود شیمیایی (۹۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن، ۵۰ کیلوگرم در هکتار K۲O و ۴۵ کیلوگرم در هکتار P۲O۵) و شاهد (بدون مصرف کمپوست و کود شیمیایی) و سه گونه تریکودرما (T. viridae، T. harzianum و T. hamatum) بود. مقایسات گروهی بیانگر آنست که گروه کمپوست زباله شهری موجب کاهش معنی دار درصد ظهور نهایی (۰۲/۸%)، متوسط زمان ظهور گیاهچه (۳۲/۵۲%) و سرعت ظهور تجمعی گیاهچه (۶۷/۱۵%) در مقایسه با کود شیمیایی گردید. در مقابل، گروه کودی مذکور وزن تر اندام هوایی و ریشه (به ترتیب ۱۰/۱۳% و ۵۹/۳۳%) و وزن خشک و طول ریشه گیاه (به ترتیب ۳۰/۲۸% و ۲۴/۱۳%) را نسبت به کود شیمیایی افزایش داد. در این آزمایش کمپوست زباله شهری محتوی مس، روی و آهن بافت گیاهی را (به ترتیب ۸۵/۲۶%، ۱۴/۱۴% و ۰۹/۲۰%) در مقابل کود شیمیایی افزایش داد. همچنین استفاده از کمپوست زباله تلفیق شده موجب بهبود ۰۳/۹ و ۲۶/۱۲ درصدی محتوی آهن و مس گیاه در مقایسه با کاربرد جداگانه آن گردید. در بین گونه های تریکودرما، گونه T. harzianum موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه (به ترتیب ۰۵/۱۶% و ۲۷/۱۷%)، ارتفاع گیاه و طول ریشه (به ترتیب ۴۴/۸% و ۰۳/۱۳%) و میزان مس بافت گیاهی (۱۴/۳۱%) در مقابل T. hamatum گردید. در مجموع در این آزمایش سطوح ۳۰ و ۴۵ تن در هکتار کمپوست به رغم محدودیت سبز شدن، توانستند رشد و کیفیت گیاه ریحان را بهبود بخشند.

ریحان (Ocimum basiilicum L.), تریکودرما, کمپوست, گیاهچه, عناصر کم مصرف