بررسی ترکیب های شیمیایی اسانس اندام های مختلف گیاه Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn. از رویشگاه های مختلف

گونه Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn. نوعی گل گندم چندساله است که در مناطق شمال و شمال غربی کشور پراکنش دارد. اندام هوایی گیاه در مرحله گلدهی در پایان خرداد ۱۳۹۰ از مناطق فیروزکوه، قائم شهر و جاده چالوس جمع آوری گردید. اندام های گیاهان تفکیک شده و در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه ساقه همراه برگ و گل آذین به تفکیک با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. برای جداسازی و شناسایی ترکیب های اسانس از دستگاه های گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. بازده اسانس اندام های مختلف (بر پایه وزنی- وزنی خشک شده) بین ۰۲/۰% تا ۰۷/۰% بود. بیشترین درصد ترکیب ها عبارت از اسپاتولنول (حداکثر ۸/۲۸%)، تیمول (حداکثر ۷/۲۱%)، کاریوفیلن اکساید (حداکثر ۹/۲۰%)، لینالول (حداکثر ۵/۱۹%)، جرماکرن دی (حداکثر ۳/۱۶%) و کارواکرول (حداکثر ۸/۶%) بودند. با توجه به نتایج درمی یابیم که تنوع بسیاری در ترکیب های اصلی اسانس سه رویشگاه و حتی اندام های مختلف یک رویشگاه وجود دارد. وجود تیمول در اسانس ساقه و برگ (۸/۱۷% و ۷/۲۱%) و لینالول در اسانس گل آذین (۵/۱۹% و ۷/۹%) رویشگاه های جاده چالوس و فیروزکوه و عمده بودن کاریوفیلن اکساید (۹/۲۰%) در اسانس ساقه و برگ رویشگاه قائم شهر از ویژگی های گیاهان این رویشگاه ها است.

کلیدواژه ها:

Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn ، ترکیب های شیمیایی اسانس ، اسپاتولنول ، تیمول ، کاریوفیلن اکساید ، لینالول