کامکار جایمند - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
محمدباقر رضایی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

از اسانس اکثر گونه های بومادران در صنایع مختلف دارویی و بهداشتی استفاده می شود. به علت شرایط اقلیمی مناسب و سایر عوامل خاص جغرافیایی گیاهان متنوع و زیادی در بیشتر مناطق ایران می رویند که اکثرآنها خواص متفاوتی را دارا می باشند. استفاده صحیح از گیاهان دارویی مستلزم شناخت و بررسی دقیق ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها است. تجزیه و شناخت کامل چنین گیاهانی از نظر بحث داروشناسی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق پس از جمع آوری گیاه از شهرستانک به روش تقطیر با آب (نوع کلونجر طبق دارونامه بریتانیا) نمونه مورد آزمایش مورد اسانس گیری قرار گفت که بازده اسانس در گل ۰.۴۴ درصد و در برگ ۰.۷۱ درصد بدست آمد. نمونه های اسانس گل و برگ توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گل عبارتند از: Camphor (۳۱.۲ درصد)، ۱.۸-cineole(۲۵.۷درصد)، camphor (۲۱.۴درصد)، trans- p- menth- ۲- en- ۱- ol  (۵.۳ درصد) و همچنین در برگ ۱.۸- cineole (۲۵.۴درصد)، camphor (۲۱.۴درصد)، trans- p- menth- ۲- en- ۱—ol  (۱۸ درصد) و sabinene (۴ درصد) بدست آمد. با توجه به میزان مواد موثره موجود در گیاه که عمده ترین آنها ترکیب camphor در گل است به عنوان ترکیبی که دارای خواص ضد جوش، ضد احتقان و ورم، گندزدا، خلط آور و تسکین دهنده سوزش و خارش شناخته شده و همچنین ترکیب ۱ و ۸- سینئول که دارای خواص بیهوش کنندگی، کرم کش، ضد آلرژی، گندزدا، باکتری کش، خلط آور، مسکن، پایین آورنده فشار خون، عامل درمان التهاب حنجره سرفه و برونشیت است و همچنین ترکیب ترپینئول که دارای خواص ضد آلرژی، گندزدا، ضد سرفه، باکتری کش و عاملی که باعث تحریک انقباضهای کیسه صفرا می شود، شناخته شده است.

بومادران کوهستانی, تقطیر با آب, کافور, ۱و۸- سینئول و ترپینئول