امل مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
محمد محمودی سورستانی - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
زهرا رمضانی - دانشیار، گروه شیمی دارویی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی جندی شاپور اهواز، ایران
احمد فرخیان فیروزی - استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
فرخنده اسکندری - کارشناس ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

ریحان مقدس (Ocimum sanctum L.) یکی از مهمترین گیاهان دارویی محسوب می شود و متعلق به تیره نعناعیان می باشد. به منظور بررسی اثر محلول پاشی آهن بر تعداد و اندازه کرک های ترشحی، میزان، عملکرد و اجزاء اسانس گیاه دارویی ریحان مقدس در برداشت اول و دوم، آزمایشی در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی، دانشگاه شهید چمران اهواز بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در شش تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: شاهد (بدون محلول پاشی)، محلول پاشی با کلات آهن (۱ و ۵/۱ گرم در لیتر) و نانو کلات آهن (۵/۰، ۱ و ۵/۱ گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که کاربرد محلول پاشی کود آهن بر صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال ۱% معنی دار بود. بیشترین تعداد (۸/۱۹) و اندازه (۳/۱۷۳ میکرومتر مربع) کرک های ترشحی، میزان اسانس (۲/۲%)، عملکرد اسانس (۷/۱۴ کیلوگرم) و میزان اوژنول (۳/۳۳%) در برداشت اول در تیمار محلول پاشی ۱ گرم در لیتر نانوکلات آهن مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان (۳/۲%) و عملکرد (۸/۱۲ کیلوگرم در هکتار) اسانس و بیشترین میزان اوژنول (۵/۴۱%) در برداشت دوم در تیمار محلول پاشی ۱ گرم در لیتر نانو کلات آهن بدست آمد. کمترین میزان صفات مذکور در تیمار شاهد مشاهده گردید. البته بین تیمارهای ۱ و ۵/۱ گرم در لیتر نانو کلات آهن اختلاف معنی داری وجود نداشت. براساس نتایج موجود، برای افزایش درصد و عملکرد اسانس ریحان مقدس، محلول پاشی ۱ گرم در لیتر نانو کلات آهن پیشنهاد شد.

اسانس, اوژنول, ریحان مقدس (Ocimum sanctum L.), کرک ترشحی, نانو کلات آهن