بهزاد خرمی - Ferdowsi University of Mashhad
سید علیرضا وکیلی - Ferdowsi University of Mashhad
محسن دانش مسگران - Ferdowsi University of Mashhad

  هدف از این پژوهش بررسی تاثیر موننسین، اسانس آویشن و دارچین بر ویژگی­های تجزیه­پذیری ماده خشک و پروتئین خام کنجاله تخم پنبه، دانه جو و ذرت سیلویی، قابلیت هضم مواد مغذی و برخی متابولیت­های خون در گاوهای نر هلشتاین تغذیه شده با جیره­های غنی از کنسانتره بود. از چهار گاو نر هلشتاین (وزن اولیه ۳۵ ± ۵۴۰ کیلوگرم) با فیستولای شکمبه­ای در یک طرح مربع لاتین ۴×۴ با دوره­های ۲۱ روزه و ۴ تیمار: شاهد (بدون افزودنی)، آویشن (۵۰۰ میلی­گرم اسانس آویشن در کیلوگرم ماده خشک مصرفی)، دارچین (۵۰۰ میلی­گرم اسانس دارچین در کیلوگرم ماده خشک مصرفی) و موننسین (۳۳ میلی­گرم موننسین در کیلوگرم ماده خشک مصرفی) استفاده شد. گاوها تا حد اشتها با یک جیره پایه مخلوط حاوی ۳۰ درصد علوفه و ۷۰ درصد کنسانتره تغذیه شدند. قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی بین تیمارها مشابه بود، به جز قابلیت هضم الیاف نامحلول در شوینده خنثی که در گاوهای تغذیه شده با اسانس دارچین نسبت به گاوهای تغذیه­کننده موننسین کمتر بود (۰۵/۰ P≤ ). افزودن اسانس­های گیاهی و موننسین اثری بر فراسنجه­های تجزیه­پذیری ماده خشک کنجاله تخم پنبه، دانه جو و ذرت سیلویی نداشت. ویژگی­های تجزیه­پذیری پروتئین خام دانه جو و ذرت سیلویی تحت تاثیر تیمارهای افزودنی قرار نگرفت. همچنین مکمل نمودن اسانس­های گیاهی و موننسین تاثیری بر فراسنجه­های تجزیه­پذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی ذرت سیلویی نداشت. در رابطه با تجزیه­پذیری کنجاله تخم پنبه، به جز بخش سریع تجزیه و تجزیه­پذیری موثر پروتئین خام که در بین تیمارها مشابه بود، تغذیه اسانس­های گیاهی بخش کند تجزیه پروتئین خام کنجاله تخم پنبه را کاهش دادند (۰۵/۰ P≤ ). نرخ تجزیه پروتئین خام در تیمار موننسین به­طور معنی­داری در مقایسه با تیمارهای دیگر بیشتر بود (۰۵/۰ P≤ ). غلظت­های پلاسمایی گلوکز، نیتروژن اوره­ای و کلسترول کل تحت تاثیر استفاده از موننسین، اسانس آویشن و دارچین قرار نگرفت، هر چند غلظت پلاسمایی تری­گلیسرید به­طور معنی­داری با افزودن اسانس دارچین در مقایسه با تیمار موننسین و آویشن افزایش یافت (۰۵/۰ P≤ ). نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از اسانس آویشن و دارچین (۵۰۰ میلی­گرم اسانس در کیلوگرم ماده خشک مصرفی) در جیره گاوهای نر هلشتاین اثرات ناچیزی بر قابلیت هضم مواد مغذی، ویژگی­های تجزیه­پذیری شکمبه­ای ماده خشک و پروتئین خام مواد خوراکی و غلظت متابولیت­های پلاسما دارد.

Thyme and cinnamon essential oil, Monensin, Nutrient digestibility, Rumen degradability, Holstein steer, اسانس آویشن و دارچین, موننسین, قابلیت هضم مواد مغذی, تجزیه پذیری شکمبه ای, گاو نر هلشتاین