سید مهدی کریم زاده
منصور رضایی
اسدالله تیموری یانسری

به منظور طراحی، ساخت و استفاده از دستگاه فعالیت سنج خودکار جویدن و ارزیابی دقیق­تر رفتار تغذیه­ای دام از  ۸  راس گاو هلشتاین مشابه از نظر مرحله تولید، وزن، سن، نژاد و سلامت، در قالب طرح چرخشی یا گردان ۲×۲ و در دو دوره آزمایش ۲۱ روزه (۲ هفته برای سازگاری با جیره و ۷ روز به ­منظور نمونه برداری) استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل ۲ جیره با اندازه ذرات علوفه­ای متفاوت و ترکیبات شیمیایی یکسان بود.  میانگین هندسی یونجه ریز و درشت ۰۹/۳ و ۶۵/۴ میلی­متر و میانگین هندسی جیره­ها به ترتیب ۹۱/۲ و ۶۰/۳ میلی­متر بود. رفتار جویدن دام با مشاهدات چشمی و دستگاه ثبت خودکار فعالیت جویدن ثبت گردید. زمان نشخوار در گاوهای تغذیه شده با اندازه ذرات ریزتر علوفه کمتر بود (۰۱۵۹/۰=P). زمان مصرف خوراک ثبت شده به­صورت چشمی و با دستگاه ثبت خودکار فعالیت جویدن تفاوت معنی­داری نداشت. میزان جابه­جایی فک دام در زمان هر وعده نشخوار ۳۴/۳۳۴ و ۴۷/۲۹۵ سانتی­متر برای جیره حاوی ذرات ریز و درشت یونجه خشک در جیره بود (۰۰۰۱/۰=P). زمان هر وعده نشخوار در این بررسی در دامنه ۹۳/۶۸ تا ۳۳/۵۵ ثانیه برای جیره­های حاوی ذرات ریز و درشت بودند (۰۰۰۱/۰=P). فعالیت جویدن در هر وعده نشخوار با افزایش اندازه ذرات جیره، کاهش یافت. میزان جابه­جایی فک در یک  ثانیه در زمان نشخوار برای جیره حاوی ذرات ریز و درشت به ترتیب ۸۶/۴ و ۳۴/۵ سانتی­متر بود (۱۷۰۶/۰=P). جابه­جایی فک در یک دقیقه هنگام نشخوار با افزایش اندازه ذرات خوراک تغییری نکرد (۱۷۰۶/۰=P). مدت زمان عدم حرکات فک در بین هر وعده نشخوار برای جیره حاوی ذرات ریز ۶۱/۴ و برای جیره حاوی ذرات درشت ۴۶/۴ ثانیه بود. در این آزمایش ضمن ارزیابی دستگاه ثبت خودکار جویدن، صحت و دقت عملکرد آن مورد تایید قرار گرفت.

Alfalfa hay, Chewing activity, Holstein, Particle size, هلشتاین, اندازه ذرات, یونجه خشک, فعالیت جویدن