مصطفی مدرسی
قربانعلی نعمت زاده
فاطمه مرادیان

رادیکال های آزاد اکسیژن (ROS) تحت شرایط تنش های زیستی و غیرزیستی از مولکول های آب داخل سلولی مشتق شده و برای متابولیسم سلولی زیان آور می باشند، اما بخشی از اثرات مضر این رادیکال ها بوسیله مکانیسم های آنزیمی و غیر آنزیمی گیاهان از جمله سیستم های آنتی اکسیدانتی چون سوپراکساید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز خنثی می گردند. گیاه آلروپوس لیتورالیس هالوفیتی از خانواده گندمیان است که می تواند شوری (NaCl) را تا سطح بالاتر از mM ۶۰۰ تحمل کند و به عنوان دهنده ژن های متحمل به تنش شوری در برنامه های اصلاح غلات مورد استفاده قرار گیرد. تاکنون گزارشی از بررسی فعالیت آنتی اکسیدانتی این گیاه ارائه نگردیده است. بدین منظور آزمایشی در سال ۱۳۸۹ در آزمایشگاه هیدروپونیک پژوهشکده برنج و مرکبات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گرفت و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت این گیاه در سطوح صفر، دویست، چهارصد و ششصد میلی مولار NaCl در بازه زمانی ۲۱ روز بعد از اعمال تنش و به فاصله متناوب (۷۲ ساعت) اندازه گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات متقابل شوری و زمان برای آنزیم های مورد مطالعه از نظر آماری معنی دار شده است (۰۱/۰=α). همچنین نتایج نشان می دهد که فعالیت آنزیمی پراکسید از تا ۸ برابر، کاتالاز تا ۷ برابر، آسکوربات پراکسید از تا ۱۸ برابر و سوپراکساید دیسموتاز تا ۳/۵ برابر به ترتیب در تنش های ۶۰۰، ۴۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی مولار افزایش یافت. با توجه به نتایج این آزمایش و فعالیت شدید آنزیم های آنتی اکسیدانت این گیاه، شناسایی، جداسازی و انتقال ژن های موثر در تحمل شوری از گیاهAeluropus littoralis Parl. ، می تواند در تولید گیاهان تراریخته متحمل به تنش های محیطی مفید واقع گردد.

: واکنش آنزیمی، تنش شوری، گیاه هالوفیت، آلئوروپوس لیتورالیس