ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان از نظر عملکرد دانه و ویژگیهای فیزیو- مورفولوژیک مرتبط با تحمل تنش خشکی در برنامه به نژادی مشارکتی

افزایش تنوع ژنتیکی در مزارع گندم دیم و توجه بیشتر به سازگاری خصوصی به منظور افزایش بهره وری از ریز اقلیمها در مناطق دیمخیز ایران از روشهای موثر جهت مقابله با تنشهای محیطی و زیستی غالب می باشد، و یکی از راهکارهای موثر برای رسیدن به این موارد، اجرای بخشی از برنامه به نژادی ایستگاههای تحقیقاتی در به مزارع کشاورزان (مناطق هدف) و استفاده از دانش بومی و تجربیات کشاورزان دیم کار، در قالب برنامه به نژادی مشارکتی می باشد. در سال زراعی ۸۹-۸۸، ۲۱ ژنوتیپ پیشرفته گندم نان همراه با سه رقم شاهد در برنامه به نژادی مشارکتی در روستای زعفران واقع در منطقه اسلام آباد در استان کرمانشاه از نظر عملکرد دانه، ویژگیهای زراعی، صفات فیزیو مورفولوژیک مرتبط با تحمل تنش خشکی مانند قابلیت انتقال مجدد آسیمیلاتها به دانه، سرعت رشد اولیه، درجه سبزی برگ پرچم (قرائت اسپد) و درجه حرارت کانوپی در قالب طرح آماری بدون تکرار تجزیه فضایی، ارزیابی گردید. عملکرد دانه شش ژنوتیپ نسبت به برترین رقم زراعی شاهد (ریژاو) برتر بود. از نظر قابلیت انتقال مجدد رقم آذر-۲ برترین شاهد بود و دو ژنوتیپ از این نظر نسبت به آذر-۲ برتری داشتند و سه ژنوتیپ از نظر این صفت در حد این رقم زراعی بودند. تجزیه همبستگی نشان داد که میانگین امتیاز کشاورزان با عملکرد رابطه مثبت و معنی داری در سطح احتمال ۵ درصد داشت. که بیانگر این نکته است که انتخاب کشاورزان براساس ویژگیهای ظاهری محصول برای شناسایی ارقام پرمحصول قابل اعتماد است.

کلیدواژه ها:

به نژادی مشارکتی ، تجزیه فضایی ، قابلیت انتقال مجدد ، مقاومت به خشکی ، گندم نان