مهسا شهریاری نسب - دانشگاه پیام نور مشهد
رجب چوگان - موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
منوچهر خدارحمی - موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
علی معصومی - دانشگاه پیام نور مشهد
سعید خاوری خراسانی - موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر مشهد

در این بررسی ۱۴ هیبرید ذرت دانه­ای در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۴ تکر ار در ۶ محیط  شامل ۳ ایستگاه تحقیقاتی (کرج- مشهد- جیرفت) در طی دو سال (۱۳۹۱-۱۳۹۰)  مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال ۱% معنی­دار می­باشد که نشان­دهنده نوسان عملکرد ارقام در محیط­های مختلف است. بر این اساس برای بررسی اثر متقابل و مشخص کردن هیبریدهای پایدار، از روش چند متغیره GGE biplot استفاده شد. نتایج نشان داد که دو مولفه اصلی اول مدل رگرسیونی ۹۲% از کل تغییرات مشاهده شده را توجیه می­کنند. با استفاده ازنمودار چند ضلعی بای پلات، شش ژنوتیپ برتر و دو ابر محیط شناسایی شدند. همچنین بای پلات همزمان برای پایداری و عملکرد، ژنوتیپ­های شماره ۲ و ۵ را به عنوان ژنوتیپ پایدار با عملکرد بالا شناسایی نمود. در بررسی بای پلات همبستگی بین محیط­ها مشخص شد همبستگی مثبتی بین محیط های جیرفت و کرج و همبستگی منفی بین محیط­های مشهد و کرج وجود دارد. بررسی عملکرد نسبی ژنوتیپ­ها نشان داد در محیط کرج ژنوتیپ شماره ۵ و در محیط مشهد و جیرفت ژنوتیپ­های شماره ۱۴ و ۲  بیشترین عملکرد را دارند

Maize, Genotype-Environment Interaction, GGE Biplot, ذرت, اثر متقابل ژنوتیپ در محیط, مدل GGE biplot