علیرضا عسکری کلستانی
ابوذر اسدی
رضاقلی میرفخرایی
علیرضا عباسی

     گیاهان اغلب در معرض شدت­های مختلفی از تنش­های غیرزیستی هستند که این تنش­ها اثرات نامطلوبی بر بقاء، رشد، کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی دارند. سرما یکی از این تنش­ها است که نوع سرمای دیرس بهاره آن، می­تواند زراعت­های غلات را در طول دوره­ی زایشی با خسارت بزرگی مواجه سازد. هدف این تحقیق، بررسی اثر تنش سرمای بهاره روی صفات فیزیولوژیک شامل میزان نشت یونی، تغییرات کمی رنگ­دانه­های گیاهی و پرولین در مرحله زایشی بود. به این منظور ۲۰ رقم گندم نان همراه با ۴ سطح دمایی ۸+ (شاهد)، C°۲+، C°۰ و C° ۲- در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در شرایط قابل کنترل اتاقک ویژه رشد به اجرا درآمد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سطوح تنش سرما، رقم و اثرات متقابل رقم و سطوح تنش سرما در سطح %۱ معنی­دار می­باشند. مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد ارقام تحمل­کننده سرما از تراوش سلولی کمتر و میزان رنگیزه­­ی گیاهی و پرولین بیشتری برخوردار می­باشند. بر این اساس، ارقام اروم و افلاک دارای تحمل بیشتر و در مقابل ارقام لاین آ و Mv۱۷ واجد حساسیت بیشتر شناخته شدند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان می­دهد که صفات فیزیولوژیکی مثل نشت یونی، رنگ­دانه­های گیاهی و پرولین می­توانند صفات مناسبی برای بررسی تحمل به تنش سرما در نظر گرفته شوند.

Membrane Stability, Plant Pigments, Proline, Spring Cold Stress, تنش سرمای بهاره, پرولین, رنگیزه های گیاهی, غشاء سیتوپلاسمی, گندم