اعظم ملکی
جلال صبا
مجید پوریوسف
حسین جعفری
علی اشرف جعفری

به منظور تعیین مهم­ترین اجزای تشکیل‎دهنده عملکرد دانه در گیاه انیسون بر مبنای تجزیه رگرسیون و تجزیه علیت، آزمایشی با استفاده از ۱۲ جمعیت انیسون در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در دو سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ و ۹۴-۱۳۹۳ انجام گرفت. صفات مورد مطالعه شامل روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی کامل، دوره پرشدن دانه، ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، وزن هزار دانه، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چتر، عملکرد دانه، عملکرد زیست‎توده و شاخص برداشت بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب، اختلاف معنی‎دار بین جمعیت‎های مورد مطالعه در تمامی صفات مورد بررسی را نشان داد. صفات روز تا رسیدگی، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، عملکرد زیست‎توده و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی‎داری با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‎به‎گام نشان داد صفات تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر ۵۳ درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه میکنند. تجزیه علیت نیز نشان داد که بخش عمده همبستگی این صفات با عملکرد دانه را اثر مستقیم آن‎ها تشکیل می‎دهد. بنابراین، از آنجایی که تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر با هم رابطه منفی ندارند، می‎توان گزینش ژنوتیپ‎های انیسون را با توجه به این دو صفت جهت اصلاح غیرمستقیم عملکرد دانه توصیه نمود.

Anise (Pimpinella anisum L.), Indirect selection, Number of grains per umbel, Number of umbels, Yield components, انیسون (Pimpinella anisum L.), اجزای عملکرد, تعداد دانه در چتر, تعداد چتر, گزینش غیرمستقیم